آسیب های جسمی تهدید کننده دندانپزشکان
در بررسی مشاغل، از مشاغلی که درآمد خوبی برای شما فراهم می کنند تا مشاغل با درآمد کمتر، هر کدام مزایا و معایبی دارند. با این حال، معایب مشاغلی که در آنها افراد با افراد، به ویژه بیماران، سروکار دارند، برجسته تر است. مشاغلی مانند روانپزشکی و پزشکی از جمله این مشاغل هستند. در همین راستا، آسیب های جسمی دندانپزشکان نیز مسئله برجسته ای است زیرا می تواند سلامت دندانپزشکان را تهدید کند.
مقدمه
اگر به دندانپزشکی علاقه دارید، مهم است که بدانید اگرچه این شغل درآمد بسیار خوبی دارد، اما ممکن است به سلامت شما آسیب برساند. این آسیب ها می‌توانند به شکلی باشند که نتوانید آن ها را نادیده بگیرید و یا آسیب های غیرمستقیم به شما وارد کنند. انواع مختلفی از آسیب های جسمی و روانی وجود دارد؛ ما مهم ترین آنها را در این مقاله برای شما آورده ایم. از جمله آن ها می توان به آسیب‌های روانی و ذهنی، خطر ابتلا به بیماری‌های واگیردار و عفونی و آسیب های جسمی اشاره کرد که از مهم ترین آسیب های شغلی دندانپزشکان به شمار می روند.
آسیب های روانی ناشی از استرس برای دندانپزشکان
در طول کار دندانپزشک، سطح استرسی که آن ها در طول زمان های کاری خود تجربه می کنند، بدون شک یکی از مهمترین آسیب های شغلی آنهاست. این استرس می تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود، بنابراین آگاهی از هر یک از این عوامل در مدیریت آنها بسیار مفید خواهد بود. مدیریت زمان، هزینه ها و رقابت در محل کار از مهمترین عوامل استرس‌زا در دندانپزشکی هستند. دندانپزشکان معمولاً از استرس شغلی بالایی رنج می برند.
در کنار این عوامل استرس زا، گرفتن نتیجه درمانی مطلوب بیمار نیز یکی دیگر از عواملی است که منجر به ایجاد استرس برای دندانپزشک می شود. بنابراین مدیریت استرس در حین کار از لازمه های ضروری هر پزشک و دندانپزشکی به شمار می رود.
آسیب های ناشی از ابتلا به بیماری های عفونی در دندانپزشکان
یکی دیگر از آسیب های شغلی برای دندانپزشکان، مواجهه آنها با افرادی است که از بیماری های عفونی رنج می برند. این موضوع در سال های شیوع بیماری کووید-۱۹ جدی تر احساس شد. علاوه بر کووید، بیماری های دیگری مانند سیفلیس، ایدز و انواع هپاتیت از جمله هپاتیت A از نگرانی های اصلی دندانپزشکان هستند. در صورت عدم رعایت صحیح پروتکل ها و استاندارد های بهداشتی، این بیماری ها می توانند هم به دندانپزشک و هم به بیمار بعدی منتقل شوند.
خون، بزاق و بازدم بیماران می تواند به راحتی این ویروس ها را منتقل کند. بدتر از آن، از آنجایی که بیماران باید به طور مداوم دهان خود را باز نگه دارند، همراه با خونریزی، احتمال ابتلا به این بیماری ها برای دندانپزشکان چندین برابر افزایش می یابد. همچنین می تواند دندانپزشک را با خطرات جدی ابتلا به بیماری های عفونی تهدید کند. دندانپزشکان باید همواره مراقب انتقال بیماری‌های عفونی باشند.
برخی از بیماران از التهاب لثه عفونی شده رنج می برند که در صورت انتقال این عفونت به دندانپزشک احتمال ایجاد مشکل زیاد است. همچنین برخی از بیماری ها و انواع باکتری دهان و دندان نیز باعث تجمع عفونت در دهان بیمار می شوند که باید دندانپزشک مراقبت های لازم را جهت کنترل عفونت در دنانپزشکی در نظر داشته باشد.
آسیب‌های جسمی و فیزیکی ناشی از وضعیت بدن دندانپزشکان در حین کار
اگرچه دندانپزشکی یکی از محبوب ترین رشته های دانشگاهی است، اما فراموش نکنید که وضعیت سلامتی آنها به طور جدی تحت تأثیر آسیب های جسمی محل کارشان قرار می گیرد. در کنار آن، آسیب هایی از این قبیل مشکلات جدی برای آنها به همراه خواهد داشت. ممکن است به نظر برسد که انجام کار در دندانپزشکی به صورت روی صندلی نشستن معمولی است، اما وضعیت بدنی که آنها در آن کار می کنند بسیار ناراحت کننده و خسته کننده است.
مواردی که باعث ناراحتی جسمی دندانپزشکان در حین کار می‌شود عبارتند از: نگه داشتن دست ها برای مدت طولانی بدون قرار دادن آنها روی تکیه گاه دست، وضعیت قرار گیری خاص پاها در درازمدت که مشکلات جدی ایجاد می کند، خم شدن رو به جلو برای تسلط روی دهان بیمار و ده ها مورد دیگر. یکی دیگر از اثراتی که باعث آسیب های شدید جسمی شده است، این است که آن ها مجبورند به ستون فقرات خود فشار وارد کنند. در نتیجه، اکثر دندانپزشکان از درد شانه، فتق دیسک، کمردرد مزمن، اختلالات زانو و اضافه وزن رنج می برند.
انواع آسیب های جسمی دندانپزشکان
دندانپزشکان اغلب برای انجام مراحلی که نیاز به دقت بالایی دارند، در موقعیت های ثابت و ناراحت کننده قرار می گیرند. وضعیت ثابت طولانی مدت، حرکات تکراری و موقعیت نامناسب می تواند منجر به اختلالات اسکلتی – عضلانی (MSD) شود. MSD آسیب ها یا اختلالات عضلات، اعصاب، تاندون ها، مفاصل، غضروف و دیسک های ستون فقرات می باشند. این میکروتروماهای تجمعی و قرارگیری مکرر در موقعیت های نامناسب ممکن است منجر به عدم تعادل عضلانی، مهار عصبی – عضلانی، درد و اختلال عملکرد شود. سایر عوامل مؤثر بر MSD شامل زمینه ژنتیکی، استرس، سلامت جسمی و عوامل محیطی مانند صندلی های دندانپزشکی، تجهیزات، روشنایی و در دسترس نبودن دستیار دندانپزشک است.
انحنای طبیعی ستون فقرات
لازم به ذکر است که ستون فقرات از چهار انحنای طبیعی تشکیل شده است: لوردوز گردنی، کیفوز سینه ای، لوردوز کمری و کیفوز خاجی. حرکت در کیفوز خاجی به دلیل اتصال مهره ها محدود است، با این حال، ستون فقرات کمری و گردنی کاملاً متحرک هستند و به راحتی تحت تأثیر قرار می گیرند.
تغییر در هر قسمت از انحنای ستون فقرات بر سایر قسمت ها تأثیر می گذارد. اگر یک انحنا بیش از حد قوس پیدا کند یا صاف شود، دیگر نمی توان با کمک جاذبه، تراز مهره ها را به صورت متعادل روی یکدیگر قرار داد. ستون فقرات برای حفظ حالت صاف خود به عضلات، رباط ها و بافت نرم مرتبط با آن وابسته می شود.
در ستون فقرات گردنی، به ازای هر 2.5 سانتی متر که سر به جلو حرکت می کند، 0.45 کیلوگرم وزن به عضلات بالای کمر و گردن اضافه می شود تا از موقعیت آن پشتیبانی کنند. به طور مشابه، مطالعه دیگری وزن یک سر بالغ را در زوایای مختلف خم شدن گردن محاسبه کرد. وزن سر در حالت خنثی تقریباً 5 کیلوگرم است. در صورت ایجاد زاویه گردن، نیرو های وارد بر گردن بیش از دو برابر می شود. به طور مثال وقتی سر به زاویه 15 درجه کج می شود، وزن آن تقریباً به 12 کیلوگرم می رسد. همچنین فشار مکانیکی بر عضلات باز کننده در هنگام استفاده از تبلت در حالت نشسته در مقایسه با حالت خنثی در حالت نشسته، 3 تا 5 برابر افزایش می‌یابد.
قرار گرفتن در حالت های ایستا و طولانی مدت
وضعیت ایستا زمانی است که بیش از نیمی از عضلات بدن منقبض می شوند تا بدن را در یک موقعیت بی حرکت در برابر جاذبه نگه دارند. وضعیت های ایستا در مقایسه با حرکات پویا به تلاش بیشتری از عضلات نیاز دارند. وضعیت ایستای طولانی مدت منجر به خستگی عضلات و عدم تعادل بین عضلات تثبیت کننده و پویا می شود.
در یک وضعیت ایستا و طولانی مدت، تولید مایع سینوویال کاهش می یابد که منجر به کم تحرکی مفصل می شود. عملکرد مایع سینوویال، روانکاری مفصل است. از دست دادن تحرک می تواند منجر به تغییرات دژنراتیو شود. وضعیت نشسته خمیده، بار روی مفصل فاست مهره های کمری را افزایش می دهد که منجر به تغییرات دژنراتیو مانند کمردرد می شود. دیسک های ستون فقرات حرکت را فراهم می کنند و نیرو ها را بین مهره ها منتقل می کنند. نشستن بدون تکیه گاه، فشار در دیسک های کمری را در مقایسه با ایستادن ۴۰٪ افزایش می دهد، اما در وضعیت خم شده به جلو و چرخش، فشار ۴۰۰٪ افزایش می یابد.
دیسک ستون فقرات از چندین ناحیه تشکیل شده است که هسته پالپوزوس در مرکز آن توسط فیبروز حلقه ای احاطه شده است. قسمت خلفی فیبروز حلقه ای نازک ترین قسمت است. یک وضعیت خم شده مکرر به جلو منجر به فشار هسته پالپوزوس به فیبروز حلقه ای خلفی می شود. این امر می تواند منجر به تضعیف و پارگی فیبروز حلقه ای و در نهایت برآمدگی یا فتق دیسک شود. از آنجایی که تنها یک سوم بیرونی فیبروز آنولوس عصب دهی می شود، زمانی که درد احساس می شود، به این معنی است که آسیب از دو سوم ساختار فراتر رفته است.
وضعیت رو به جلو
خم شدن طولانی مدت به جلو منجر به استفاده بیش از حد از عضلات بازکننده کمر می شود و عضلات تثبیت کننده عمقی شکم مانند عضله عرضی شکم را که نقش محافظتی در پیشگیری از کمردرد دارند، تضعیف می کند. افزایش استفاده از عضلات بازکننده کمر مانند عضلات راست کننده ستون فقرات کمری به دلیل کاهش اکسیژن رسانی به عضلات، منجر به ایسکمی می شود، زیرا عضله برای حفظ وضعیت بدن نیاز به انقباض سخت تر دارد. تاندون، عروق را کشیده و فشرده می کند که منجر به تخلیه مواد مغذی و اکسیژن می شود. افزایش انقباض همچنین منجر به تجمع اسید لاکتیک و سایر متابولیت ها می شود که منجر به التهاب و درد می شود.
بدون این که به این عضلات اجازه استراحت در وضعیت ثابت طولانی مدت داده شود، بدن از جایگزینی عضلات به عنوان یک مکانیسم محافظتی استفاده می کند که می تواند منجر به کاهش تحرک مفاصل، فشردگی اعصاب و اختلالات دیسک ستون فقرات شود. نواحی ایسکمیک احتمالاً نقاط ماشه ایجاد می کنند که گروه هایی از فیبر های عضلانی هستند که در حالت انقباض مداوم قرار دارند و مانند گره‌ای در عضله احساس می شوند. هنگامی که این نقاط ماشه فشرده می شوند، ممکن است باعث درد موضعی یا ارجاعی شوند.
دیگر آسیب های جسمی در محیط دندانپزشکی
آسیب های جسمی دندانپزشکان و اختلالات اسکلتی – عضلانی رایج در اعضای تیم دندانپزشکی شامل گردن، شانه ها، بازو ها و مچ دست می شود. مطالعات نشان داده است که بیش از نیمی از نیروی کار، نوعی درد ناشی از اختلالات اسکلتی-عضلانی را تجربه می کنند و این امر منجر به از دست دادن کار و کاهش بهره وری برای دندانپزشکان می شود. آسیب های رایج جسمی دندانپزشکان شامل کمردرد، سندرم تنش گردن، درد عضلانی ذوزنقه ای و گیر افتادگی عضلات گرداننده شانه و سندرم تونل کارپال می باشد. آسیب های جسمی دندانپزشکان و اختلالات اسکلتی- عضلانی یک مسئله مهم بهداشت شغلی برای حرفه دندانپزشکی به شمار می رود.
آسیب های دست و مچ دست زمانی ایجاد می شوند که ساختار های اسکلتی- عضلانی نتوانند در برابر فشار های تجمعی فعالیت کاری مقاومت کنند. نمونه ای از این موارد شامل خم و راست شدن مداوم یا حرکات نامناسب مچ دست و انگشتان می باشد. در موارد شدید، آتروفی و درد عضلات می تواند مانع از کار کردن فرد شود.
یکی از آسیب های جسمی دندانپزشکان و اختلالات اسکلتی- عضلانی قابل توجه در مچ دست و دست، سندرم تونل کارپال است که فشرده شدن عصب مدیان در تونل کارپال مچ دست را شامل می شود و باعث درد وولار مچ دست همراه با بی حسی و سوزن سوزن شدن در محل توزیع عصب مدیان (انگشت شست، اشاره، انگشت میانی و سمت رادیال انگشت حلقه) می شود. این درد می تواند به ساعد، آرنج و شانه نیز سرایت کند. حرکات مکرر مچ دست یا گرفتن مداوم یک وسیله با فشار و استراحت ناکافی عامل ایجاد چنین دردی می باشد.
در بحث آسیب های جسمی دندانپزشکان، یکی از حالت های نامناسب رایج که دندانپزشکان انجام می دهند، خم شدن به جلو و چرخش مکرر بالاتنه به یک طرف می باشد. دندانپزشکان راست دست اغلب گردن خود را به سمت چپ و پهلوی خود را به سمت راست برای دید بهتر می چرخانند. عضلات کنار بدن می چرخند و قوی تر و کوتاه تر می شوند، در حالی که عضلات مخالف دچار ایسکمی و درد می شوند. عدم تعادل نیرو ها همچنین بر ستون فقرات اعمال می شود که منجر به کاهش دامنه حرکت در یک جهت می شود.
اپراتور ها ممکن است خود را در وضعیت سر به جلو با شانه های گرد قرار دهند، زیرا بیمار در جلوی آن ها پایین تر از سطح چشم قرار دارد. این وضعیت ایستای طولانی مدت ممکن است عضلات تثبیت کننده شانه را که شامل عضلات ذوزنقه ای میانی و پایینی، لوزی و دندانه ای قدامی است، کشیده و ضعیف کند. این امر باعث می شود که تیغه های شانه از ستون فقرات دورتر کشیده شوند و در دراز مدت به وضعیت شانه گرد دچار شوند. به طور مشابه، سر به جلو کشیده می شود زیرا عضلات “حرکت دهنده” قدامی، مانند اسکالن ها و استرنوکلیدوماستوئید، کوتاه و بیش فعال می شوند، در حالی که عضلات خم کننده عمقی گردن ضعیف می شوند. هنگامی که رباط ها و عضلات با این وضعیت جدید سازگار می شوند، چرخه ای از عدم تعادل عضلانی ایجاد می شود که بازگشت به وضعیت صحیح را ناراحت کننده می کند.
انواع اختلالات ناشی از آسیب های جسمی در دندانپزشکان
در این بخش به صورت خلاصه به ذکر رایج ترین اختلالاتی می پردازیم که ممکن است در طولانی مدت برای دندانپزشکان اتفاق بیفتد. با آگاهی از این اختلالات دندانپزشکان می توانند با رعایت ارگونومی مناسب در حین فعالیت ها تا حدود کمی از این آسیب ها بکاهند.
- اختلال سندرم تونل کارپال
توضیحات: فشرده شدن عصب مدیان در تونل کارپال مچ دست
مکانیسم: خم کردن مکرر دست به بالا، پایین یا از یک طرف به طرف دیگر از ناحیه مچ و گرفتن مداوم یک وسیله بدون استراحت دادن به عضلات.
- اختلال نوروپاتی اولنار
توضیحات: فشرده شدن عصب اولنار هنگام عبور از مچ دست.
مکانیسم: خم کردن دست به بالا، پایین و از یک طرف به طرف دیگر از مچ و نگه داشتن انگشت کوچک در فاصله کامل از دست.
- اختلال سندرم پروناتور
توضیحات: فشردگی عصب مدیان در آرنج بین عضله پروناتور ترس.
مکانیسم: دور نگه داشتن بازو ها از بدن.
- اختلال سندرم خروجی قفسه سینه
توضیحات: فشرده شدن شبکه عصبی بازویی و عروق بین گردن و شانه.
مکانیسم: خم کردن سر به جلو، قوز کردن شانه به جلو و دراز کردن مداوم دست به بالای سر.
- اختلال سندرم تنش گردن
توضیحات: درد، سفتی یا گرفتگی در گردن، شانه ها یا قسمت بالای ستون فقرات.
مکانیسم: وضعیت ایستای طولانی مدت، وضعیت خم شده به جلو، دراز کردن مکرر دست ها به شدت و برای طولانی مدت، بالا بردن دست ها و سفت شدن شانه ها.
- اختلال اسپوندیلوز گردنی
توضیحات: ساییدگی و پارگی دیسک ستون فقرات گردنی مرتبط با افزایش سن که به تشکیل زائده های استخوانی مربوط می شود.
مکانیسم: خم شدن طولانی مدت و مکرر به جلو.
- اختلال فتق دیسک گردن
توضیحات: پارگی فیبروز حلقه ای دیسک که منجر به فتق نوکلئوس پولپوزیس می شود و می تواند به نخاع فشار وارد کند.
مکانیسم: خم شدن طولانی مدت و مکرر به جلو.
- اختلال رادیکولوپاتی کمری
توضیحات: آسیب به ریشه عصب ستون فقرات کمری، که در اکثر موارد ناشی از فتق دیسک است.
مکانیسم: ارگونومی نامناسب، وضعیت بدنی ثابت یا نشستن طولانی مدت.
- اختلال کمردرد
توضیحات: این بیماری می تواند بدون مکانیسم واضح آسیب ایجاد شود و اغلب نمی توان تشخیص پاتوآناتومیکی داد. درد، ناراحتی و ناتوانی می تواند با کشیدگی مکرر یا حتی در غیاب هرگونه کشیدگی بافتی مرتبط باشد.
مکانیسم: ارگونومی نامناسب، وضعیت بدنی ثابت یا نشستن طولانی مدت.
- اختلال میالژی عضله ذوزنقه‌ای
توضیحات: درد، سفتی یا گرفتگی در عضله ذوزنقه ای فوقانی.
مکانیسم: بالا نگه داشتن استاتیک و طولانی مدت شانه ها، وضعیت سر به جلو.
- اختلال تاندونیت روتاتور کاف
توضیحات: التهاب تاندون ها در ناحیه شانه.
مکانیسم: آرنج را بالاتر از سطح کمر نگه دارید و بازو را از بدن دور نگه دارید.
- اختلال سندرم دکوروین
توضیحات: تنگی اولین کمپارتمان پشتی که شامل تاندون های بازکننده کوتاه شست و دورکننده بلند شست در قاعده شست و مچ دست است.
مکانیسم: گرفتن محکم و مداوم، ربودن مکرر شست.
- اختلال تاندونیت
توضیحات: التهاب تاندون های مچ دست ناشی از کشیدگی.
مکانیسم: کشیدن مکرر دست به بالا یا پایین از مچ.
- اختلال تنوسینوویت
توضیحات: التهاب تاندون ها در کنار مچ دست و در پایه انگشت شست.
مکانیسم: چرخاندن دست، محکم گرفتن، خم کردن دست به عقب یا طرفین.
- اختلال اپیکوندیلیت
توضیحات: التهاب تاندون هایی که مچ دست را به عقب و دور از کف دست خم می کنند.
مکانیسم: آرنج ها را دائماً در زاویه حاده و دور از تنه نگه دارید.
- اختلال کشش عضله بازکننده
توضیحات: آسیب عضلات بازکننده انگشت شست و انگشتان دیگر.
مکانیسم: باز کردن انگشتان به طور مستقل از یکدیگر.
نتیجه گیری
علاوه بر آسیب های روانی، وضعیت بدنی ثابت طولانی مدت، حرکات تکراری و وضعیت بدنی نامناسب، عامل اصلی ایجاد خطر آسیب های جسمی دندانپزشکان هستند و آسیب تجمعی ایجاد شده منجر به عدم تعادل عضلانی، درد و اختلال عملکرد می شود. در دندانپزشکی، عادت های مضر شامل خم شدن به جلو همراه با چرخش بالاتنه به یک طرف و همچنین حرکات مکرر مچ دست همراه با گرفتن مداوم ابزار با فشار زیاد است. آسیب های جسمی دندانپزشکان و اختلالات اسکلتی- عضلانی می توانند منجر به کاهش بهره وری و از دست دادن شغل شوند.
