پرکردن یا ترمیم دندان یک روش درمانی در دندانپزشکی است که مانع از پوسیدگی بیشتر دندان‌ها می شود و به بازیابی شکل طبیعی دندان ها کمک می کند. پوسیدگی دندان می تواند بر سلامت و عملکرد صحیح دندان های شما تأثیر بگذارد که اثرات آن می تواند منجر به مشکلاتی در گاز گرفتن، جویدن و سایر مشکلات دندانی شود. انتخاب صحیح از میان انواع پرکننده دندان نیازمند مشاوره با دندانپزشک است زیرا آنها تفاوت هر کدام از انواع پرکننده دندان را از نظر زیبایی شناختی، استحکام، دوام و هزینه به خوبی می دانند و به شما کمک می کنند تا بهترین انتخاب را داشته باشید.
مواد پرکننده دندان
پر کردن یا ترمیم دندان یک روش ساده برای پر کردن حفره یا سوراخ به وجود آمده در دندان است. اگر دندان شما به دلیل پوسیدگی درد می کند و یا به دلیل ضربه آسیب دیده است، دندانپزشک شما ممکن است پرکردن دندان را توصیه کند تا به داشتن بهترین شکل ظاهری و عملکرد دندان شما کمک کند و آن را از سایر مشکلات دندانی ایمن نگه دارد. یافتن دقیق آسیب وارد شده به دندان به کمک عکس برداری رادیوگرافی و معاینات دقیق دندان های فک انسان انجام می شود.
مواد پرکننده دندان موادی هستند که به کمک آنها حفره موجود در دندان را پر می کند تا ظاهر و عملکرد آن را بازیابی کند. برخی از انواع پرکننده دندان نه تنها برای درمان حفره ها مورد استفاده قرار می گیرند، بلکه می توانند به شکل روکش در موارد آسیب دیدگی دندان مانند بریدگی یا ترک خوردن یا فرسوده شدن دندان ها به دلیل استفاده نادرست، استفاده شوند و از ساختار دندان در برابر آسیب های بیشتر محافظت کنند.
انواع مواد پرکننده دندان، از جنس یک نوع ماده خاص یا ترکیبی از فلزات یا مواد دیگر هستند که به ترمیم دندان ها کمک می کنند تا بتوانید لبخند زیباتر و احساس بهتری داشته باشید. به طور کلی برای پرکردن دندان ابتدا دندانپزشک قسمت پوسیده دندان را بر می دارد و سپس همان ناحیه دندان که مواد پوسیده برداشته شده است، با مواد پرکننده دندان پر می کند. در صورتی که پوسیدگی یا آسیب دندانی شدید باشد احتمالا دندانپزشک شما قبل از ترمیم دندان از روش درمان ریشه استفاده می کند.
دندان ها را می توان با انواع مختلفی از مواد پرکننده دندان پر یا ترمیم کرد. هر کدام از انواع پرکننده دندان کاربرد، استحکام و معایب مختص به خود را دارند. درصورت نیاز به ترمیم دندان، باید با کمک دندانپزشک خود این مواد را بررسی کنید تا بیشتر در مورد ویژگی و نحوه کار آنها بدانید.
پیشتر گفتیم که انواع مختلفی از مواد پرکننده دندان وجود دارد، اما همه آنها برای پر کردن همه انواع ترمیم دندان ایده آل نیست. انتخاب بهترین ماده برای پر کردن دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد. قبل از تصمیم گیری، لازم است محل حفره دندان خود، میزان پوسیدگی که باید پر شود و محل دندان پوسیده در دهان در نظر گرفته شود. بعد جنبه مالی، از جمله ارزیابی آنچه بیمه شما پوشش می دهد، در نظر گرفته شود. همچنین باید از دندانپزشک خود در مورد بهترین نوع ماده برای پرکردن دندان برای نیازهایتان در طول زمان سوال کنید.
انواع پرکننده دندان
برای انتخاب صحیح بهتر است با انواع پرکننده های دندان آشنا شوید. در این بخش به برخی از رایج ترین انواع پرکننده دندان اشاره می کنیم.
۱- طلا
طلا، ماده بسیار مستحکم و قوی برای ترمیم دندان‌های پوسیده است و اگر به درستی از آن مراقبت کنید می تواند تا چند دهه دوام بیاورد. ماده پرکننده دندان طلا در واقع حاوی طلا مخلوط شده با فلزات دیگر از جمله نقره، قلع، مس یا پالادیوم می‌باشد. طلا همچنین گزینه ای سالم برای پر کردن دندان است زیرا خاصیت خورده شوندگی ندارد. با این حال، استفاده از طلا برای پر کردن دندان، به دلیل گران بود فلز طلا و کارهای آزمایشگاهی مازادی که لازم است بر روی آن انجام شود، هزینه بالایی دارد و ممکن است برای نصب صحیح به بیش از یک بار مراجعه به دندانپزشکی نیاز داشته باشد.
طلا ماده محبوب برای پر کردن دندان است، از این جهت که می تواند فشار دائمی گاز گرفتن و جویدن در طول زمان را بسیار بهتر از سایر مواد پرکننده دندان تحمل کند. با این حال، برای افرادی که بیشتر روی مسئله زیبایی شناسی تمرکز دارند، طلا اغلب انتخاب ترجیحی نیست، زیرا این نوع پرکننده به دلیل رنگ آن برجسته و کاملا مشخص است.
۲- آمالگام نقره ای
آمالگام نقره که از ترکیب نقره با قلع، روی، مس و جیوه ساخته شده است، رایج ترین ماده برای پر کردن دندان است و بیش از یک قرن است که در دندانپزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. پرکننده آمالگام بسیار محبوب است، عمدتاً به این دلیل که سالم، قوی، محکم، ماندگار و نسبتاً ارزان است. این پرکننده بهترین گزینه برای دندان هایی است که کمتر دیده می شوند و فشار بیشتری را تحمل می کنند.
انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA)، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) و بسیاری از آژانس های بهداشت عمومی می گویند که پر کردن دندان با آمالگام نقره ای (بر پایه جیوه) بی خطر است. اما FDA اخیراً توصیه های به روز شده ای در مورد استفاده از پرکننده های آمالگام در افراد خاص صادر کرده است.
برخی از افراد به دلیل وجود جیوه در این ماده پرکننده احساس نگرانی می کنند اما FDA مصرف آمالگام را برای افرادی که مشکلات سلامتی به خصوصی ندارند تایید کرده است. طبق تحقیقات، ممکن است در برخی از افراد، اثرات مضر بخار جیوه، خطر بیشتری برای سلامتی داشته باشند و باید در صورت امکان از استفاده آمالگام برای پرکردن دندان های خود اجتناب کنند. افراد در معرض خطر بیشتر عبارتند از:
- افراد باردار و جنین های در حال رشد آن ها
- افرادی که قصد بارداری در یک سال آینده را دارند
- مادران شیرده و نوزادانشان
- کودکان، به ویژه آن هایی که کمتر از 6 سال دارند
- افراد مبتلا به بیماری های عصبی، از جمله بیماری آلزایمر، مولتیپل اسکلروزیس یا بیماری پارکینسون
- افراد مبتلا به اختلال عملکرد کلیه
- افرادی که به جیوه یا سایر اجزای آمالگام دندانی حساسیت یا آلرژی دارند
تنها مشکل آمالگام این است که از نظر زیبایی شناسی کاملا خوشایند نیست، زیرا رنگ آن با دندان های طبیعی یکی نیست و به رنگ نقره ای است. همچنین ممکن است در مقایسه با سایر انواع مواد پرکننده دندان، منبسط و منقبض شود و باعث ترک خوردن دندان طبیعی شود.
۳- کامپوزیت
کامپوزیت به عنوان پرکننده دندان گزینه جذابی است، زیرا می تواند کاملا با رنگ دندان شما هماهنگ شود و در نتیجه تفاوتی با دندان های دیگر در دهان شما ندارد. کامپوزیت برای پر کردن دندان های جلویی یا هر دندان دیگری که بیشتر از دید دیگران قابل مشاهده است، ایده آل هستند و لبخندی دلپذیر را به شما هدیه می دهند.
باید بدانیم که پرکردگی های کامپوزیتی ممکن است نتوانند فشار زیادی را تحمل کنند و یا برای حفره های بزرگ به اندازه پرکننده های نقره یا طلا کار کنند، اما این مسئله باعث نمی شود که آنها کمتر قابل اعتماد باشند. آنها می توانند سال ها بدون نیاز به تعمیر یا تعویض دوام بیاورند. اگرچه این پرکننده ها گران تر از پرکننده های آمالگام نقره هستند، محبوبیت آنها به دلیل مزایای زیبایی شناختی آنها همچنان در حال افزایش است.
۴- سرامیک
براده های سرامیکی که از چینی ساخته شده اند، گزینه ای عالی هستند که راه حلی زیبا و دلپذیر برای افرادی که می خواهند از لبخندی درخشان و براق لذت ببرند، ارائه می دهد. پرسلن ماده ای مقاوم در برابر لک و ماندگاری طولانی است و می تواند با دندان های موجود شما مطابقت داشته باشد. پر کننده های سرامیکی اغلب می تواند 15 سال یا بیشتر دوام بیاورد، اما آنها بسیار گران تر از پرکننده های آمالگام نقره و همچنین گران تر از پرکننده های کامپوزیت هستند. اگر شما با گران تر بودن این ماده مشکلی نداشته باشید، سرامیک یک ماده عالی برای پر کردن دندان است زیرا ظاهر طبیعی تری به دندان های شما می بخشد.
۵- گلاس آینومرها
این پرکننده ها که از ترکیب شیشه و مواد اکریلیک ساخته شده اند، ضعیف تر از رزین کامپوزیت هستند و بیشتر مستعد سایش و آسیب هستند. به همین دلیل از آنها برای پر کردن قسمت زیر خط لثه استفاده می شود. آنها برای پر کردن سطوح دندان هایی که برای جویدن یا گاز گرفتن استفاده می شوند، مانند دندان های آسیاب و دندان های ثنایا توصیه نمی شود.
همچنین پرکننده گلاس آینومر به مرور زمان فلوراید آزاد می کند که به تقویت ساختار دندان در اطراف پرکردگی کمک می کند و از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند که این ویژگی جز مزیت های آن هاست. آنها عمدتاً برای پرکردن دندان های کودکان و به عنوان پرکننده موقت در بزرگسالان استفاده می شوند، زیرا برای مدت طولانی دوام نمی آورند.
انتخاب بهترین ماده پرکننده دندان
انتخاب بهترین ماده پرکننده دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد:
۱- محل قرارگیری دندان: محل قرارگیری دندان را در دهان خود در نظر بگیرید. برای دندان های عقبی که فشار بیشتری را در حین جویدن تحمل می کنند، پر کردن آمالگام یا طلا می تواند انتخاب بهتری باشد. برای دندان های جلو، پرکننده های کامپوزیت یا سرامیکی به دلیل زیبایی ترجیح داده می شوند.
۲- بودجه: بودجه شما نقش مهمی در تصمیم گیری شما دارد. در حالی که پرکننده های طلا ممکن است دوام بالاتری داشته باشند، در مقایسه با پرکننده های کامپوزیت یا آمالگام هزینه بیشتری دارند. باید درنظر داشت که هزینه تمام شده ماده پرکننده دندان علاوه بر نوع ماده به اندازه حفره و طبیعتا مقدار ماده مورد نیاز برای پرکردن حفره نیز بستگی دارد.
۳- زیبایی شناسی: اگر ظاهر دندان پر شده برایتان اهمیت زیادی دارد، پرکننده های کامپوزیت یا سرامیکی گزینه مناسب تری هستند؛ زیرا می توان آن ها را برای مطابقت بیشتر با رنگ دندان های طبیعی شما به طور سفارشی ساخت.
۳- آلرژی یا حساسیت: برخی از افراد ممکن است به مواد پرکننده خاصی آلرژی یا حساسیت داشته باشند. قبل از انتخاب ماده پرکننده برای دندان‌هایتان هر گونه حساسیت را با دندانپزشک خود در میان بگذارید تا مطمئن شوید پرکننده انتخابی برای شما بی خطر است.
۴- ماندگاری: مدت زمان ماندگاری دندان پر شده را در نظر بگیرید. پرکردگی های طلا به دلیل ماندگاری طولانی خود شناخته شده اند، در حالی که پرکننده های کامپوزیت ممکن است نیاز به جایگزینی دوره ای داشته باشند.
مراحل انجام پرکردن دندان
پر کردن دندان یک روش ساده است و فقط چند دقیقه طول می کشد تا دندانپزشک دندان های شما را برای پرکردن آماده کند و کار پر کردن دندان را تمام کند. دندانپزشک با بی حسی موضعی محل ترمیم دندان را بی حس می کند. او از توربین دندانپزشکی یا هندپیس برای تراشیدن مینای دندان و برداشتن قسمت پوسیده دندان استفاده می کند. به طور کلی از ابزارهایی از جمله پلاگر، هندپیس و … برای انجام مراحل پرکردن دندان استفاده می شود.
هنگامی که حفره تمیز می شود، دندانپزشک ممکن است فضای داخل دندان را شکل دهد تا آن را برای پر کردن آماده کند. در صورت نیاز، ممکن است یک پایه یا یک لاینر برای محافظت از پالپ دندان، محلی که اعصاب را در بر می گیرد، قرار دهند. پس از آماده شدن دندان، آن را با مواد پرکننده دندان پر می کنند تا از آسیب بیشتر دندان محافظت شود. مواد پرکننده مختلفی وجود دارد که می توانید از بین آنها انتخاب کنید و با راهنمایی دندانپزشک خود می توانید بهترین آنها را تهیه کنید.
اگر دندانپزشک در حال گذاشتن پرکننده باند شده باشد، ابتدا دندان را با ژل اسید اچ می کند. اچینگ ایجاد سوراخ های ریزی در مینای دندان است که مواد کامپوزیت در حین پرکردن آن را پر می کند. از ماده باندینگ نیز استفاده می شود تا پرکننده به دو صورت به دندان بچسبد. پرکردگی های باند شده می توانند خطر نشت یا پوسیدگی زیر پرکننده را کاهش دهند.
نتیجه گیری
انتخاب بهترین نوع پرکننده دندان به عوامل مختلفی از جمله محل و اندازه حفره، ترجیحات زیبایی شناختی و بودجه شما بستگی دارد. برای انتخاب از میان انواع پرکننده دندان ضروری است با کسی که می تواند نیازهای خاص شما را ارزیابی کند و مناسب ترین گزینه را برای سلامت دهان و دندان شما توصیه کند، مشورت نمایید. به یاد داشته باشید که معاینات منظم دندانپزشکی و رعایت بهداشت دهان و دندان برای حفظ طول عمر دندان پر شده ضروری است.
