ابزار جراحی

ابزار جراحی دندان در دندانپزشکی چیست؟

در این مطلب سعی داریم شما را با ابزار های جراحی دندان و عملکردهای متفاوت آن ها آشنا کنیم تا بدانید که یک دندانپزشک از چه ابزار هایی برای جراحی دندان، در طول درمان استفاده می کند.

ابزار های مورد استفاده برای جراحی دندان بسیار گوناگون و متنوع می باشند و هر کدام به طور خاص برای عملکرد ویژه ای طراحی شده اند که دندانپزشک متخصص در طول مدت زمان جراحی دندان از آن ها استفاده می‌ کند و با به کار گیری آن ها مهارت خود را در جراحی دندان نشان می دهد. در این مقاله ابزار هایی را معرفی می کنیم که از فن آوری خاص و پیچیده ای در آن ها استفاده نشده است، بلکه در حقیقت این ها ابزار هایی هستند که دندانپزشک به طور دستی از آن ها استفاده می کند.

جراحی دندان چیست؟

قبل از اینکه شما را با ابزار های جراحی دندان آشنا کنیم، ابتدا به توضیحی کوتاه و مختصر درباره جراحی دندان می پردازیم:

جراحی دندان به هر نوع جراحی گفته می شود که روی لثه، استخوان های فک و هر کدام از دندان ها انجام می شود.

معمولا استفاده از کلمه جراحی برای بیماران تداعی کننده عمل های سخت و دردناک و حتی پر هزینه می باشد اما جراحی در دندانپزشکی به هیچ وجه این طور نیست و حتی می توان گفت که این نوع جراحی یکی از معمولی ترین و رایج ترین خدمات در دندانپزشکی به شمار می رود. جراحی در دندانپزشکی انواع مختلفی دارد که گاه با اهداف درمانی و گاه به جهت زیبایی انجام می‌شود که شامل مجموعه ای از فرآیند ها می باشد که در نهایت منجر به بهبود وضعیت بیمار و درمان خیلی از مشکلات فک و دندان و زیبایی بیشتر دندان ها و لبخند می شود.

عمل های جراحی دندانپزشکی معمولا به عنوان یک عمل سرپایی تلقی می شوند و در عرض چند ساعت تا چند روز بعد از جراحی، بیمار می تواند فعالیت های روزانه خود را از سر بگیرد و به راحتی انواع غذا ها و نوشیدنی ها را مصرف کند.

جراحی دهان در دندانپزشکی می تواند شامل کشیدن دندان، پیوند استخوان و بسیاری از عمل های جراحی دیگر باشد؛ به عنوان مثال یکی دیگر از انواع جراحی ها در دندانپزشکی، جراحی ایمپلنت است. این نوع از جراحی روشی است که در آن قطعه ای فلزی و پیچ مانند، که از نظر ظاهر و عملکرد شباهت زیادی به ریشه دندان دارد، به کمک جراحی در لثه قرار داده می شود و بعد از آن پروتز یا تاج دندان به کمک اباتمنت ها روی قطعه پیچ مانند ثابت می شوند. این قطعات جایگزین مناسبی برای دندان های آسیب دیده و از دست رفته می باشند و از نظر عملکرد و همچنین ظاهر بسیار شبیه به دندان واقعی به نظر می رسد.

جراحی ایمپلنت دندان جایگزین بسیار مناسب تری نسبت به دندان های مصنوعی یا بریج ها می باشند، زیرا در این نوع جراحی نیازی به تراشیدن دندان های کناری نیست، این دندان ها ظاهری بسیار طبیعی دارند و اگر با روش صحیح از آن ها مراقبت شود به طور مادام العمر برای فرد باقی می مانند.

ست جراحی دندانپزشکی چیست؟

ست جراحی در دندانپزشکی شامل مجموعه ای از وسایل و ابزار آلات مخصوص جراحی دهان و فک و دندان است که در یک بسته ارائه می شوند. معمولا هر کدام از متخصصین جراحی دندانپزشکی، ست جراحی مختص به خود را دارند. انواع این ست ها به دلیل راحتی دسترسی به ابزار آلات جراحی و چیدمان منظمی که دارند، طرفداران زیادی بین جراحان و تکنسین های جراحی دارند.

انواع ست های جراحی دندانپزشکی کدامند؟

‌‌ست معاینه دندان: این ست شامل وسایل و ابزار های پایه و اساسی برای معاینه اولیه لثه و دندان ها توسط دندانپزشک می باشد و شامل آینه دندانپزشکی، اکسکاواتور، پنس و چیزل می باشد.

ست برساژ و جرم گیری: این ست نیز همان طور که از نامش پیداست شامل وسایل و ابزار های تخصصی برای برساژ و جرم گیری دندان ها، از جمله برس، اسکرابر و جرمگیر می باشد.

ست کشیدن دندان: در این ست ابزار ها و وسایلی که در زمان کشیدن دندان، مورد نیاز دندانپزشک می باشد جمع آوری شده اند، از جمله: انبر دندان، چکش و پتک مخصوص.

ست ترمیم آمالگام: این ست تمامی ابزار هایی را که برای ترمیم دندان توسط آمالگام مورد نیاز می باشد را شامل می شود، از جمله: کاربید، دریل و فرز.

ست ترمیم کامپوزیت: این ست نیز همانند ست ترمیم آمالگام، شامل تمامی ابزار ها و وسایلی است که برای ترمیم دندان با کامپوزیت مورد نیاز است، همانند دریل، کاربید و فرز.

ست بخیه زدن: سوزن، پنس و نخ بخیه از جمله ابزار هایی می باشند که دندانپزشک هنگام بخیه زدن به آن ها نیاز دارد و همه این ابزار ها در ست بخیه زدن جمع آوری شده اند.

ست پانسمان درای ساکت: این ست شامل ابزار ها و وسایلی همچون رول پنبه، گاز و گاز استریل است که دندانپزشک برای پانسمان درای ساکت به آن احتیاج پیدا می کند.

ست روت کانال تراپی: اگر دندانپزشک قصد درمان ریشه دندان را داشته باشد، به ابزار آلات و وسایلی مثل مته، فرز و فایل نیاز پیدا می‌کند که این ها همه در ست روت کانال تراپی، گرد آوری شده اند.

ست آماده سازی دندان برای روکش یا بریج: دندانپزشک در این ست نیز می تواند تمامی ابزار آلاتی که هنگام روکش کردن دندان ها به آن ها نیاز پیدا می کند را پیدا کند، از جمله: فرز، کاربید و دریل.

ست قالب گیری: در این ست ابزار هایی مانند ماده قالب گیری و قالب گیر وجود دارد که برای قالب گیری دندان مورد نیاز است.

این ها فقط تعدادی از ست هایی بود که یک دندانپزشک از آن استفاده می کند. در کنار این ها، هنوز ست های دیگری نیز وجود دارد که برای انجام عمل ها و جراحی های تخصصی و خاص تر مورد استفاده قرار می گیرد. به عنوان مثال یکی از این ست های تخصصی، ست مخصوص جراحی دندانپزشکی برای انجام عمل های جراحی دندانی همچون جراحی ایمپلنت یا پیوند لثه می باشد که در ادامه به توضیح آن می پردازیم.

البته تکنسین و جراحان دندانپزشک به این نکته توجه دارند که برای جلوگیری از ابتلای بیماران به عفونت و اتقال بیماری ها از یک بیمار به بیمار دیگر، ابزار ها و وسایل دندانپزشکی باید به طور مرتب و مداوم و بعد از هر استفاده، به طور کامل ضد عفونی و استریل شوند. همچنین تعدادی از این وسایل و ابزار ها باید به طور منظم تعویض شوند و با ابزار های جدید جایگزین شوند تا هم به سلامتی خود بيمار آسیبی وارد نشود و هم از انتشار عفونت جلوگیری شود.

انواع ابزار آلات مورد نیاز برای جراحی دندانپزشکی

دسته بیستوری: تیغه بسیار تیز، از جنس فولاد ضد زنگ که در دو نوع یک بار مصرف و چند بار مصرف وجود دارد. تیغه های این دسته، قابلیت تعویض دارند.

تیغ بیستوری: تیغی که معمولا از جنس استیل کربن و برنج می باشد.

سوزن گیر: وسیله ای که برای گرفتن و ثابت نگه داشتن سوزن در دست به جهت بخیه زدن استفاده می شود و ظاهری بسیار شبیه به قیچی دارد.

سرنگ تزریق: سرنگی که بدنه استوانه ای آن درجه بندی شده است و برای تزریق دارو استفاده می شود.

الواتور پریوست: وسیله ای که برای بلند کردن فلپ های لثه و بافت های نرم و لایه هایی که روی استخوان قرار دارد، استفاده می شود.

آینه: آینه برای مشاهده قسمت هایی از دهان و دندان به کار می رود که به راحتی قابل مشاهده نیست. همچنین بعضی آینه ها دارای چراغ نیز می باشند تا امکان دید بهتر را فراهم کنند.

رترکتور: رترکتور که به دو صورت دستی و اتومات وجود دارد و نام دیگر آن منقبض کننده می باشد، به دندانپزشک این امکان را می دهد تا در حین عمل جراحی دید بهتری به دندان داشته باشد. این وسیله به کمک تیغه های خمیده و قلاب مانند خود، بافت های سطحی و عمقی را به اطراف می فشارد.

رانژور: از این وسیله برای برداشتن استخوان های تیز بعد از کشیدن دندان استفاده می شود، ظاهری شبیه به انبر و جنسی فلزی دارد.این ابزار طوری طراحی شده که نیروی دست دندانپزشک به دندان بیمار را چند برابر می کند.

سوند: این وسیله برای تشخیص پوسیدگی دندان به کار می رود.

پنس: از پنس برای جا به جا کردن مواد دارویی و پنبه در داخل دهان استفاده می شود. ظاهری شبیه به انبر دارد. انواع پنس ها در دوسته صاف و سرکج طبقه بندی می شوند.

گالی پات: از گالی پات برای نگهداری ابزار و دارو ها در طول پروسه جراحی استفاده می شود.

بن فایل: این وسیله برای مسطح نمودن سطح دندان و همچنین افزایش طول دندان ترمیم شده استفاده می شود و می توان گفت یکی از پرکاربرد ترین ابزار ها در دندانپزشکی به شمار می رود. جنس آن از استیل ضد زنگ می باشد و قابل ضد عفونی نیز هست.

سر ساکشن جراحی و ماندرنش: سر ساکشن وسیله ای است که خون، آب دهان و بزاق جمع شده در دهان را در حین انجام عمل جراحی دندانپزشکی از دهان بیرون می کشد. جنس این ابزار معمولا فلزی یا پلاستیکی است.

در پایان باید بگوییم که یک ست جراحی دندانپزشکی برای یک متخصص جراحی دندانپزشکی الزامی است؛ چرا که تمامی ابزار هایی که برای انجام عمل مورد نیاز وی می باشد در این ست یافت می شود.