قطعات پروتزی

آشنایی با قطعات پروتزی (معرفی انواع اباتمنت ها)

ایمپلنت های دندانی یک روش درمانی نسبتا جدید و البته موفق برای ترمیم دندان های پوسیده و از دست رفته ما با کمک قطعات پروتزی هستند، که ما را از مشکلاتی که از دست دادن دندان هایمان برایمان به وجود می آورد، نجات داده و علم دندانپزشکی را تا حد زیادی متحول کرده اند. ایمپلنت های دندانی نه تنها عملکرد و زیبایی مشابه با دندان های طبیعی خودمان را برایمان بازیابی می کنند، بلکه به حفظ سلامت دهان و دندان و در نهایت بهبود کیفیت زندگی ما در طولانی مدت نیز کمک می کنند.

اجزای ایمپلنت

قطعات پروتزی ایمپلنت دندان به طور معمول از سه بخش تشکیل شده است: پایه ایمپلنت، اباتمنت و دندان مصنوعی.

پایه ایمپلنت (فیکسچر): پایه ایمپلنت یک پیچ از جنس فلز است که در استخوان فک کاشته می شود. جنس پایه معمولاً از تیتانیوم است، زیرا تیتانیوم یک فلز با سازگاری زیستی بالا است و به راحتی با استخوان فک پیوند می خورد در نتیجه گزینه مناسبی برای قطعات پروتزی دندان می باشد.

اباتمنت: اباتمنت یکی از قطعات پروتزی و فلزی است که روی پایه ایمپلنت جای می گیرد. اباتمنت به تاج دندان متصل می شود و باعث می شود که تاج در جای خود به صورت ثابت قرار گیرد.

تاج دندان (پروتز ایمپلنت): تاج دندان قطعه ای است که ظاهر و عملکرد یک دندان طبیعی را دارد. تاج دندان بر روی اباتمنت ثابت می شود و به عنوان دندان مصنوعی عمل می کند.

ما در ادامه این مطلب قصد داریم بخش مهم اما اغلب کمتر دیده شده این سه بخش از پروتز دندان را که همان اباتمنت یا تکیه گاه است، دقیق تر معرفی کنیم.

اباتمنت چیست؟

اباتمنت یک جزء مهم از قطعات پروتزی است که به عنوان عنصر اتصال بین پایه ایمپلنت (که به طور ایمن در استخوان فک قرار گرفته) و تاج یا پروتز ایمپلنت (که به عنوان دندان در دهان عمل می کند)، قرار می گیرد. نقش اصلی اباتمنت ایجاد یک پایه پایدار و مطمئن برای تاج یا پروتز ایمپلنت است. اباتمنت ها از مواد مختلفی ساخته می شوند و بر اساس عملکرد مورد نظر، سازگاری مواد، الزامات زیبایی شناختی و سیستم ایمپلنت مورد استفاده، به اشکال متفاوتی طراحی می شوند. حال بیایید انواع اصلی اباتمنت ایمپلنت دندان و کاربردهای خاص آنها را در میان قطعات پروتزی دندان بررسی کنیم.

اباتمنت استوک

این اباتمنت ها، اباتمنت از پیش ساخته هستند، در اشکال و اندازه های مختلف در بازار موجود هستند و در تعداد انبوه تولید می شوند. به این دلیل که این اباتمنت ها به صورت سفارشی برای بیماران ساخته نشده اند، ممکن است از نظر تناسب و زیبایی شناسی کاملا مناسب فرد نباشند. این دسته از قطعات پروتزی ایمپلنت دندان معمولاً در ایمپلنت هایی استفاده می شود که ایمپلنت در محلی با پوشش بافت نرم به اندازه کافی و نگرانی کمتر از جهت زیبایی نیاز باشد؛ مثل قرار گرفتن در نواحی خلفی دهان.

مزایا

مقرون به صرفه بودن: از پیش ساخته شده بودن این قطعات پروتزی و تولید انبوه، آنها را مقرون به صرفه تر از گزینه های سفارشی می کند.

دسترسی آسان: این نوع را می توان سریع و بدون صرف زمان زیاد برای ساخت آن ها، تهیه و استفاده کرد.

تنوع: در اشکال و اندازه های مختلف وجود دارند که این ویژگی باعث می شود تا موقعیت های بالینی زیادی را پوشش دهند.

معایب

مشکلات تناسب: ممکن است تناسب بهینه را برای همه بیماران فراهم نکند، در نتیجه ممکن است بر عملکرد، زیبایی و کارایی آن تأثیر بگذارد.

سفارشی سازی محدود: این نوع به میزان کمتری قادر به پاسخگویی در آناتومی منحصر به فرد دندان یا نیازهای زیبایی است.

میزان سازگاری: نتایج استفاده از این نوع ممکن است زیبایی چندانی را ایجاد نکند، به خصوص اگر در قسمت قدامی (جلو) دهان استفاده شود.

اباتمنت سفارشی

اباتمنت های سفارشی قطعات پروتزی هستند به صورت جداگانه و مخصوص هر فرد ساخته می شوند تا با خطوط منحصر به فرد لثه و دندان های مجاور بیمار مطابقت داشته باشند. این نوع از قطعات پروتزی ایمپلنت دندانی معمولاً پس از برداشتن قالب از ایمپلنت و بافت اطراف آن ساخته می شوند و دقیقا متناسب محل دندان هستند. این سفارشی سازی می تواند منجر به نتایج زیبایی شناختی بهتری، به ویژه در نواحی قدامی یا قابل مشاهده دهان شود. اباتمنت های سفارشی همچنین با تسهیل تمیز کردن اطراف پایه تاج، بهداشت دهان و دندان را بهبود می بخشند.

مزایا

تناسب شخصی: متناسب با دهان بیمار ساخته شده اند، از عملکرد کلی و زیبایی شناسی بهتری برخوردار هستند.

راحتی: می تواند به گونه ای طراحی شود که به طور طبیعی با خطوط لثه و دندان های اطراف مطابقت داشته باشد که این مطابقت، راحتی بیشتر در محل ایمپلنت را به همراه دارد.

زیبایی: در مناطق قابل مشاهده دهان، برای ایجاد نمای ظاهری طبیعی تر، مفید هستند.

معایب

هزینه: به دلیل فرآیند سفارشی سازی، گران‌ تر از اباتمنت های استوک هستند.

زمان تولید: ساخت آن ها بیشتر طول می کشد، در نتیجه ممکن است برنامه زمانی کلی درمان را افزایش دهد.

نیروی کار: نیاز به طراحی و فرآیند ساخت دقیق تری دارد و نیروی کار بیشتری می طلبد.

هیلینگ اباتمنت

اباتمنت های هیلینگ که با نام کلاه های هیلینگ نیز شناخته می شوند، قطعات پروتزی هستند که در فرآیند ایمپلنت دندان، بلافاصله پس از جراحی ایمپلنت، در محل ایمپلنت قرار می گیرند. آنها به شکل دهی و حفظ بافت لثه اطراف محل ایمپلنت، در طول مرحله بهبودی، کمک می کنند. پس از بهبودی محل، هیلینگ اباتمنت از محل ایمپلنت برداشته شده و اباتمنت دائمی جایگزین آن می شود.

مزایا

شکل دهی لثه: به بهبود بافت لثه در اطراف محل اباتمنت نهایی کمک می کند و نتیجه نهایی سالم تری را به همراه دارد.

تسهیل یکپارچگی: امکان بهبود محل ایمپلنت، بدون مزاحمت استخوان محل ایمپلنت را فراهم می کند.

معایب

روش موقتی: استفاده از آنها نیاز به یک روش دیگر برای جایگزین شدنشان با اباتمنت های دائمی دارد.

ابانتمنت های زاویه دار

اباتمنت های اصلاحی زاویه دار نیز نوعی از قطعات پروتزی هستند و زمانی استفاده می شوند که ایمپلنت در ناحیه ای با استخوان ناکافی قرار می گیرد یا به دلیل محدودیت های آناتومیکی، در زاویه ایده آل نیست. این قطعات پروتزی می توانند زاویه دندان را تا 45 درجه تصحیح کنند که این قابلیت باعث می شود دندان مصنوعی به درستی با بقیه دندان ها هماهنگ شود و از عملکرد بهتر و ظاهر طبیعی تری برخوردار باشد.

مزایا

اصلاح ناهماهنگی: حتی زمانی که ایمپلنت ها در موقعیت ایده آل قرار نگرفته اند، ترمیم مناسب صورت می گیرد.

تطبیق پذیری: این دسته از قطعات پروتزی می توانند راه حلی برای چالش های موجود در استخوان فک، بدون پیوند یا جراحی اضافی، باشند.

معایب

پیچیدگی: ممکن است نیاز به برنامه ریزی و تنظیم بیشتری برای اطمینان از تناسب و عملکرد مناسب داشته باشد.

استفاده محدود: این نوع پروتز دندانی برای همه انواع ایمپلنت ها مناسب نیستند، بنابراین استفاده از آنها مختص موارد خاصی است.

اباتمنت های زیرکونیایی

اباتمنت های زیرکونیایی به دلیل ویژگی های زیبایی شناختی که دارند انتخاب می شوند، زیرا زیرکونیا رنگی شبیه دندان دارد که در کنار دندان طبیعی، زیباتر به نظر می رسد. این نوع از قطعات پروتز به ویژه برای جایگزینی دندان های جلویی، که ممکن است اباتمنت های فلزی به خاطر بافت نازک لثه دیده شود، بسیار مفید هستند. زیرکونیا همچنین زیست سازگار است و در برابر تجمع پلاک مقاوم است و همه این ویژگی ها آن را به گزینه ای عالی برای بیمارانی که به سلامت و ظاهر لثه اهمیت می دهند، تبدیل می کند.

مزایا

زیبایی عالی: رنگ طبیعی دندان را ارائه می دهد که نسبت به دیگر انواع برای جایگزینی دندان های جلویی ارجح می باشد.

زیست سازگاری: زیرکونیا ضد حساسیت است و میل ترکیبی کمی با پلاک های دندانی دارد.

پایداری در دهان: در طول زمان خورده نمی شود و رنگ آن ثابت است.

معایب

خطر شکستگی: زیرکونیا با وجود اینکه قوی است، شکننده تر از فلزات است و مستعد شکستگی بیشتری می باشد.

هزینه: این نوع گران تر از اباتمنت های تیتانیومی است.

اباتمنت تیتانیومی

تیتانیوم به دلیل استحکام، زیست سازگاری و قابلیت ادغام با استخوان، ماده ای محبوب برای استفاده در قطعات پروتزی است. این نوع اباتمنت معمولاً در قسمت های پشتی دهان استفاده می شود، زیرا نیروهای ناشی از جویدن که به دندان ها وارد می شود، بیشتر است. اباتمنت های تیتانیومی نسبت به اباتمنت زیرکونیا ارزان تر هستند و می‌ توانند به دو صورت استوک و سفارشی تولید شوند.

مزایا

دوام: به دلیل استحکام آن ها در بلندمدت، شناخته شده هستند.

زیست سازگاری: تیتانیوم به خوبی با استخوان و بافت ادغام می شود.

مقرون به صرفه: به طور کلی ارزان تر از زیرکونیا یا اباتمنت های سفارشی ساخته شده هستند.

معایب

محدودیت های زیبایی شناختی: رنگ فلز ممکن است از طریق لثه های نازک یا در افرادی که خطوط لبخند بالایی دارند، دیده شود.

انتقال حرارتی: تیتانیوم دما را به خوبی انتقال می دهد که این موضوع ممکن است برای برخی از بیماران ناراحت کننده باشد.

انتخاب اباتمنت مناسب

در میان قطعات پروتزی ایمپلنت انتخاب اباتمنت یک تصمیم مهم در فرآیند ایمپلنت دندان است و شامل در نظر گرفتن چندین فاکتور است. از جمله این فاکتورها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

الزامات زیبایی: دندان های جلویی، به دلیل دیدی که دارند، ممکن است به زیرکونیا یا اباتمنت های سفارشی برای ظاهری طبیعی تر نیاز داشته باشند.

نیازهای عملکردی: دندان های مولر نیروی بیشتری را تحمل می کنند، که ممکن است نیاز به استفاده از مواد بادوام مانند تیتانیوم داشته باشد.

شرایط فیزیکی: هنگامی که آناتومی طبیعی استخوان به خطر می افتد، ممکن است برای دستیابی به تراز مناسب، استفاده از اباتمنت های زاویه دار لازم باشد.

سلامت و ترجیحات بیمار: سازگاری زیستی، نگرانی های مربوط به آلرژی و ترجیحات شخصی نیز هنگام انتخاب مواد اباتمنت در نظر گرفته می شود.

در نهایت باید گفت که اباتمنت ایمپلنت دندان، برای داشتن یک ایمپلنت موفق و با طول عمر بالا مهم است. اباتمنت ها در پروتز دندانی نه تنها به عنوان پل بین ایمپلنت و تاج عمل می کنند، بلکه بر سلامت کلی بافت اطراف و ادغام با استخوان نیز تأثیر می گذارند. با پیشرفت تکنولوژی دندانپزشکی، ممکن است راه حل های نوآورانه تری برای مراقبت از دندان به وجود آید که به بهبود کیفیت زندگی بیماران با دندان های از دست رفته بیافزاید و همچنین مناسب تر از قطعات پروتزی باشد.