در این مقاله قصد داریم پروتز یا ترمیم های پی اف ام و خصوصیات آنها را معرفی نماییم؛ اما پیش از اینکه راجع به ترمیم های PFM صحبت کنیم لازم است توضیحات مختصری در مورد ایمپلنت و اجزای آن و کاربرد این ترمیم ها در ایمپلنت های دندانی و همچنین توضیحاتی راجع به انواع روکش های دندانی بخوانید.
اجزای ایمپلنت
۱- پایه یا پست: این قسمت از ایمپلنت به عنوان ریشه ی دندان مصنوعی عمل می کند و جنس آن معمولا از فلز تیتانیوم است.
۲- اباتمنت: اباتمنت جزء قطعات پروتزی محسوب شده و در واقع رابط پست و پروتز می باشد و انواع مختلفی از جمله اباتمنت از پیش تهیه شده، اباتمنت سفارشی و… دارد.
۳- پروتز یا ترمیم: پروتز همان تاج دندان یا قسمت قابل روئیت دندان مصنوعی است که بر روی اباتمنت ثابت می شود. پروتزها از جنس سرامیک یا فلزات گران قیمت مثل طلا و یا پی اف ام هستند که در این مقاله قصد داریم به طور مفصل آن ها را معرفی کنیم. روکش های پی اف ام به دلیل انعطاف پذیری که در ساخت آن ها وجود دارد انواع مختلفی دارند و علاوه بر پروتز ایمپلنت به عنوان روکش برای سایر کارهای زیبایی در دندانپزشکی نیز استفاده می شوند.
انواع ترمیم های دندانی
۱- روکش های تمام فلز: این ترمیم ها علی رغم اینکه انتظار ما در زمینه استحکام را به طور کامل برآورده می کنند، به دلیل مسائل زیبایی شناختی و رنگی که دارند قابل استفاده برای دندان های جلویی فک نیستند. برای استفاده از این روکش لازم نیست که مقدار زیادی از مینای دندان تراشیده شود و این یک مزیت برای روکش های تمام فلز است. از معایب این نوع روکش ها می توان به بروز حساسیت های آلرژیک در افرادی که حساسیت به فلز دارند، اشاره نمود.
۲-روکش های سرامیکی: روکش های سرامیکی یا لمینت ها به صورت سفارشی برای افراد ساخته می شوند. از مزایای این روکش ها دوام و استحکام بالا، رنگ زیبا و هماهنگی با دندان های طبیعی را می توان نام برد. برای استفاده از لمینت ها هم نیاز نیست که مقدار زیادی از مینای دندان تراشیده شود. این روکش ها به سادگی لک نمی شوند؛ اما در مقابل نیاز به مراقبت زیاد دارند و به اندازه روکش های فلزی محکم نیستند و به خصوص برای افرادی که دندان قروچه دارند گزینه مناسبی به شمار نمی روند.
۳-روکش های زیرکونیا: زیرکونیوم ماده ای است که به به خاطر داشتن استحکام فلز و زیبایی روکش های سرامیکی به تازگی به یک انتخاب محبوب در دندانپزشکی تبدیل شده است. زیرکونیا ظاهر بسیار زیبایی دارد و بسیار با دوام است. همچنین فرایند نصب آن نسبت به انواع دیگر روکش ها راحت تر و سریع تر است و برای تراش دادن آن نیاز به لابراتوار دندان سازی نیست و اینکار در همان مطب دندانپزشکی نیز انجام می شود. این ماده نیز زیست سازگار است و به ندرت واکنش آلرژیک ایجاد می کند، اما به مرور زمان باعث فرسایش دندان هایی می شود که در برابر آن ها قرار دارند.
۴-روکش های emax: این روکش ها نیز بسیار زیبا و با دوام هستند. جنس آنها از دیسیلیکات لیتیوم است و برای دندان های جلو و عقب فک گزینه مناسبی به شمار می روند؛ اما نسبت به انواع دیگر روکش های ترمیمی بسیار گران قیمت هستند.
۵- روکش های پی اف ام: ترمیم های PFM یا همان روکش های پرسلن ترکیب شده با فلز چه ترمیم هایی هستند؟ ترمیم های پی اف ام ترمیم هایی هستند که از پرسلن ذوب شده به همراه نوعی فلز ساخته شده اند. PFM ها به دلیل استحکام، دوام و ظاهر طبیعی چندین سال است که به طور گسترده در دندانپزشکی استفاده شده اند. ترمیم های (PFM) استحکام و ظاهر دندان های طبیعی را دارند اما از پایه ای فلزی که با ماده پرسلن، که نوعی سرامیک است پوشیده شده است، ساخته شده اند. در ادامه، ترمیم های PFM را دقیق تر بررسی می کنیم و در مورد مزایا و کاربردهای بالقوه آنها در دندانپزشکی معاصر بحث خواهیم کرد.
بخش های اصلی ترمیم PFM
ترمیم پی اف ام از دو بخش اصلی تشکیل شده است: یک چارچوب فلزی و یک پوشش چینی یا پرسلن.
پرسلن چیست؟
پرسلن درواقع نوعی ماده از جنس سرامیک است که در حوزه دندانپزشکی برای زیبایی و ترمیم دندان ها استفاده می شود. این ماده جایگزینی مقاوم برای دندان هاست و از واژه انگلیسی porcelain به معنای سرامیک با ترکیبات مختلف گرفته شده است. امروزه ماده پرسلن در حدود۲۶ درصد از عمل های زیبایی که توسط دندانپزشکان انجام می شود، به کار می رود.
موارد استفاده از پرسلن:
- ترمیم دندان های ترک خورده
- تغییر اندازه و رنگ دندان ها
- از بین بردن لکه های روی دندان
- اصلاح ناهمواری ها و ناهماهنگی ها در اندازه دندان ها
- کم کردن فاصله بین دندان ها
برای ساخت قسمت فلزی ترمیم PFM معمولاً از آلیاژ فلزات با واکنش پذیری بسیار کم بر پایه طلا یا بر پایه پالادیوم یا آلیاژهای فلزات غیر گرانبها مانند نیکل و کروم یا کبالت و کروم استفاده می شود. چارچوب فلزی قسمت زیر ترمیم وظیفه استحکام و پشتیبانی از ترمیم را دارد.
چارچوب فلزی با نوعی سرامیک از جنس پرسلن پوشانده شده است که به دقت حجاری شده و با سایه هماهنگ شده است تا با دندان های طبیعی بیمار کاملا هماهنگ شود. لایه چینی با تقلید از رنگ، شفافیت و بافت طبیعی مینای دندان، ظاهر زیبایی را ارائه می دهد.
مزایای ترمیم پی اف ام
۱-استحکام و دوام: ترمیم های پی اف ام به دلیل استحکام و دوام قابل توجه زیرساخت فلزی، برای ترمیم دندان در مناطقی که در معرض نیروهای گاز گرفتن قابل توجهی هستند، ایده آل هستند. ترمیم های PFM بادوام و قابل اعتماد هستند، زیرا می توانند فشار زیادی را بدون شکستگی تحمل کنند.
۲-زیبایی: ترمیم‌های PFM را می توان به دلیل پوشش چینی آنها، درست شبیه دندان های طبیعی ساخت. پرسلن را می توان با دندان های اطراف هماهنگ کرد و ترمیم یا پروتزی را ایجاد کرد که شبیه دندان های اصلی شما به نظر می رسد و عمل می کند.
۳-انعطاف پذیری: ترمیم های پی اف ام را می توان برای بسیاری از انواع ترمیم های دندان، از روکش ها گرفته تا پل های ثابت و ترمیم هایی که توسط ایمپلنت های دندانی پشتیبانی می شوند، استفاده کرد. آنها برای هر چیزی از ترمیم تک دندان گرفته تا بازسازی کامل دهان مناسب هستند.
۴-زیست سازگاری: فلزات مورد استفاده در چارچوب فلزی ترمیم های PFM زیست سازگار هستند، به این معنی که بدن آنها را به خوبی تحمل می کند و تهدید بسیار کمی برای بروز واکنش های آلرژیک هستند.
۵-ترمیم های پی اف ام برای ایجاد یک تناسب حاشیه ای عالی و قرارگیری مناسب، دقیق و محکم بین ترمیم و ساختار طبیعی دندان، بسیار مناسب هستند. این ویژگی احتمال بروز پوسیدگی های بعدی یا مشکلات ناشی از تهاجم باکتری ها را کاهش می دهد.
موارد استفاده ترمیم پی اف ام
ترمیم های پی اف ام را می توان برای موقعیت های مختلف استفاده کرد. روکش های دندانی اغلب برای ترمیم دندان هایی با شدت پوسیدگی زیاد یا شکستگی استفاده می شوند. آنها به دلیل دوام و ظاهر خوب هم برای دندان های جلو و هم برای دندان های عقب عالی هستند. ترمیم دندان درناحیه پشتی دهان، جایی که نیروی جویدن بیشترین میزان را دارد، با روکش های PFM بسیار سودمند است.
۱- ترمیم های پی اف ام را می توان در بریج های دندانی ثابت، که یکی دیگر از روش های جایگزینی دندان هستند، استفاده کرد. پوشش چینی ظاهری طبیعی به بریج دندان می دهد، در حالی که چارچوب فلزی نیز به آن استحکام و پایداری لازم برای ماندن در جای خود را می دهد. بریج های PFM می توانند یک دندان از دست رفته یا چندین دندان را به طور طبیعی و به زیبایی دندان های طبیعی جایگزین کنند.
۲- دندان های جایگزین با استفاده از ترمیم های PFM با ایمپلنت های دندانی، ترمیم های تحت حمایت ایمپلنت نامیده می شوند. چارچوب فلزی آن به گونه ای است که به خوبی روی اباتمنت ایمپلنت قرار می گیرد و به روکش چینی اجازه می دهد تا محکم و ایمن قرار گیرد. عملکرد زیبایی شناختی و عملکردی ترمیم های تحت حمایت ایمپلنت پی اف ام بی نظیر است.
۳- حاشیه فلزی نازک در خط لثه ترمیم های PFM ممکن است در برخی شرایط، به ویژه در تحلیل لثه یا بافت های نازک لثه، قابل مشاهده باشد. بیمارانی که استانداردهای فوق العاده بالایی برای زیبایی دندان دارند ممکن است در مورد این مسئله نگران باشند. با این حال، پیشرفت در مواد و روش های دندانپزشکی به طور قابل توجهی میزان فلز در ترمیم های PFM را کاهش داده است.
برخی از افراد ممکن است نسبت به فلزات مورد استفاده در ترمیم پی اف ام حساسیت یا آلرژی داشته باشند. اطلاع دادن به دندانپزشک از هرگونه حساسیت یا حساسیت فلزی برای اطمینان از انتخاب مواد مناسب برای ترمیم ضروری است. در حالی که ترمیم های پی اف ام زیبا هستند، لایه چینی می تواند در طول زمان تخریب شود و تغییرات ظریفی در ظاهر ایجاد کند. علاوه بر این، نتیجه زیبایی شناسی تعمیر ممکن است تحت تأثیر تیرگی زیرسازی فلزی قرار گیرد که ممکن است بر شفافیت آن تأثیر بگذارد.
نتیجه گیری
ترمیم‌های پی اف ام به دلیل استحکام، طول عمر و ویژگی های زیبایی‌شناسی برتر، به یک استاندارد در دندانپزشکی تبدیل شده اند. ترمیم های PFM، از روکش های منفرد گرفته تا کل پل ها و ترمیم های دارای ایمپلنت، به دلیل زیرساخت فلزی آن ها که پایداری و استحکام ترمیم را فراهم می کند و لایه چینی که دندان هایی با ظاهر طبیعی ایجاد می کند، کاملا قابل اعتماد هستند. علیرغم محبوبیت روزافزون ترمیم های تمام سرامیکی، ترمیم‌های PFM یک جایگزین قابل اعتماد و امکان پذیر برای بیمارانی هستند که به دنبال ترمیم های دندانی طولانی مدت و قابل قبول از نظر زیبایی شناختی هستند. البته باید بدانیم که بهترین ترمیم برای دندان های شما همان گزینه ای است که شما و دندانپزشکتان با هم تصمیم بگیرید.