صفر تا صد مراحل قالب گیری ایمپلنت

یکی از مراحل قرار دادن ایمپلنت در دهان بیمار، قالب گیری است. فرآیند قالب گیری ایمپلنت بسیار مهم است و باید با دقت کافی صورت گیرد. در این مطلب با انواع قالب گیری برای انجام ایمپلنت آشنا می شوید و همچنین با بهترین روش برای انجام این کار نیز آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.

اهمیت قالب گیری

قالب ‌گیری برای داشتن ایمپلنت دندانی مناسب، فرآیندی است که طی آن موقعیت قرار گیری دقیق ایمپلنت ‌ها و بافت‌ های نرم و سخت اطراف آن در دهان بیماران ثبت می ‌شود تا بتوان پروتز (روکش ایمپلنت، بریج یا دندان مصنوعی) را به طور دقیق بر روی ایمپلنت ساخت، به طوری که بیمار پس از کاشت ایمپلنت با کمترین چالشی مواجه باشد. این مرحله، یکی از مهم‌ ترین بخش‌ های درمان ایمپلنت است، زیرا کوچک ‌ترین خطا در ثبت موقعیت ایمپلنت می ‌تواند باعث عدم تطابق پروتز و ناراحتی بیمار شود.

هدف ‌های قالب ‌گیری ایمپلنت به طور خلاصه شامل:

• ثبت موقعیت سه ‌بعدی ایمپلنت‌ ها: شامل زاویه، عمق و موقعیت در فک.
• ثبت جزئیات بافت نرم اطراف ایمپلنت: لثه و بافت‌ های نرم که نقش مهمی در زیبایی و عملکرد پروتز دارند.
• ایجاد مدل دقیق برای لابراتوار: این مدل برای ساخت پروتز نهایی استفاده می‌ شود.

هدف از انجام قالب‌گیری در حوزه دندانپزشکی ایمپلنت، انتقال دقیق موقعیت آنالوگ ایمپلنت یا اباتمنت ایمپلنت به سایر ساختارهای قوس دندانی است. این هدف با استفاده از کوپینگ قالب ‌گیری محقق می ‌شود؛ کوپینگی که معمولاً با پیچ به ایمپلنت یا اباتمنت آن متصل می ‌گردد. این کوپینگ در داخل قالب گنجانده می‌شود؛ درست مانند قاب فلزی که در قالب ‌های مجدد پروتز ثابت در پروتودونتیستری برداشته می ‌شود. در مورد ایمپلنت ‌ها، کوپینگ ‌ها معمولاً با پیچ به ایمپلنت یا اباتمنت متصل می ‌باشند. موادی که معمولاً برای قالب ‌گیری استفاده می ‌شوند، از گروه الاستومرها هستند؛ دو نوع متداول و اثبات ‌شده به‌عنوان مناسب ‌ترین ‌ها، پلی ‌اتر و پلی ‌وینیل سیلوکسان هستند.

انواع قالب ‌گیری و نقش آن ‌ها

همانطور که گفته شد هدف قالب‌گیری در ایمپلنتولوژی، مرتبط ساختن دقیق آنالوگ ایمپلنت یا اباتمنت با سایر ساختارهای داخل قوس دندانی است. این کار توسط کوپینگ انجام می‌ شود که معمولاً با پیچ به ایمپلنت یا اباتمنت متصل می ‌شود و درون قالب جای می ‌گیرد. کوپینگ ‌های قالب‌ گیری دو نوع اصلی دارند:

تری بسته یا غیرمستقیم

کوپینگ در دهان باقی می ‌ماند و پس از بیرون آوردن قالب، به آنالوگ متصل می ‌شود و پس از آن داخل قالب قرار می‌ گیرد. این روش به تری ویژه‌ ای نیاز ندارد.

تری باز یا مستقیم

کوپینگ همراه قالب از دهان استخراج می‌شود. برای این کار، دسترسی به پیچ نگهدارنده از طریق سوراخ در تری ضروری است. سپس آنالوگ به کوپینگ درون قالب متصل می  ‌شود. این روش معمولاً دقیق‌تر اما نیازمند تری مخصوص و دقت بالاست.

تکنیک‌ های انتقال و برداشت قالب ‌گیری

در خصوص تکنیک های انتقال و برداشت قالب گیری ایمپلنت، در هر یک از دو روش می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تکنیک انتقال غیرمستقیم (تری بسته)

 1. کوپینگ به ایمپلنت پیچ می ‌شود.

 2. تری (بدون سوراخ) در محل قرار می ‌گیرد و قالب ‌گیری انجام می ‌شود.

 3. پس از سخت ‌شدن ماده، تری برداشته می ‌شود، کوپینگ از ایمپلنت جدا شده و سپس داخل قالب قرار داده می ‌شود و به آنالوگ متصل می ‌گردد.

تکنیک برداشت مستقیم (تری باز)

1.کوپینگ به ایمپلنت پیچ می ‌شود، تری سوراخ ‌دار روی آن قرار می ‌گیرد.

2.ماده قالب‌ گیری ریخته می ‌شود و پس از سفت ‌شدن، پیچ از طریق سوراخ باز می ‌شود.

3.قالب همراه کوپینگ از دهان خارج شده و آنالوگ به کوپینگ درون قالب متصل می ‌گردد.

 نکات احتیاطی و توصیه‌ های اجرایی

در حین انجام کار برخی توصیه‌ های کلیدی باید رعایت شود که به شرح زیر می باشد:

• تصویربرداری رادیوگرافیک: اگر کوپینگ در زیر لثه قرار گرفته باشد، پیش از قالب‌ گیری باید جایگاه آن با تصویر رادیوگرافی تأیید گردد تا مطمئن شویم کوپینگ به درستی قرار گرفته است.
• استفاده از دستکش وینیل: هنگام کار با PVS، استفاده از دستکش وینیل به‌جای لاتکس توصیه می‌ شود تا از اختلال در زمان گیرش (setting) ماده جلوگیری شود.
• دامنه کاربرد مواد تک‌ فاز: مطالعات نشان داده ‌اند که تکنیک تک ‌فاز با پلی ‌اتر یا PVS عملکرد بهتری نسبت به روش دو مرحله‌ ای دارد.

مقایسه دقت روش ‌ها و ملاحظات بالینی

برداشت مستقیم (تری باز): این تکنیک به‌دلیل نگهداری کوپینگ‌ ها در داخل قالب هنگام برداشت، دقت بالاتری دارد و خطای ناشی از جا به ‌جایی کوپینگ حذف می ‌شود. به‌ویژه در کیس‌ هایی با چند ایمپلنت یا موقعیت نامتقارن، برداشت مستقیم توصیه می ‌شود.

روش انتقال غیرمستقیم (تری بسته): از مزایای این روش به ساده ‌تر و اقتصادی ‌تر بودن می توان اشاره کرد. همچنین برای بیماران با محدودیت گشایش دهان مناسب است. از معایب این روش احتمال خطا در جاگذاری مجدد کوپینگ در قالب و تحریف موقعیت اسپاتال در مراحل بعدی می توان نام برد.

کاربرد تکنیک های قالب گیری ایمپلنت

اگر هدف شما دستیابی به دقت، سادگی و کارایی در مراحل قالب‌ گیری ایمپلنت است، سه عامل کلیدی در ایجاد یک برداشت دقیق نقش دارند:

۱. آگاهی از این‌که چه زمانی و از کدام تکنیک استفاده کنید.

۲. شناخت دلایل انتخاب آن تکنیک.

۳. انتخاب صحیح ماده قالب‌گیری.

هر دو تکنیک بسته به شرایط بالینی قابل استفاده هستند. با این حال، تری باز معمولاً زمان‌ برتر و پرهزینه ‌تر است، زیرا نیاز به دسترسی و باز کردن پیچ کوپینگ دارد. این فرآیند ممکن است در برخی موارد دشوار باشد و خطر «قفل شدن قالب» در دهان را افزایش دهد.

انتخاب تکنیک بر اساس نوع ترمیم

در ترمیم تک واحدی، مقالات علمی غالباً دقت بیشتر تکنیک تری باز را گزارش کرده‌اند، با این حال تجربه بالینی نشان می‌دهد که در صورت استفاده از ماده قالب‌گیری مناسب، تفاوت چندانی میان دو روش وجود ندارد.

بسیاری از متخصصان از تری بسته به دلیل سهولت استفاده بهره می ‌برند، به‌ویژه در ترکیب با مواد قالب ‌گیری با سختی و پایداری بالا مانند پلی‌اتر. این ترکیب موجب تثبیت دقیق موقعیت کوپینگ و ساده‌سازی روند برداشت می‌شود.

نکات ویژه در ایمپلنت‌ های چندگانه

در مواردی که چند ایمپلنت به‌صورت اسپلینت‌ شده قرار دارند، تری باز دقت بیشتری ایجاد می ‌کند. استفاده از پلی ‌اتر با زمان کار طولانی، امکان مانور بهتر و قرارگیری صحیح تری را فراهم می‌ کند. ویژگی snap-set در برخی مواد مانند Impregum Penta باعث می ‌شود تا ماده تا لحظه نهایی زمان کار، جریان خود را حفظ کرده و در عین حال پس از پایان زمان، به ‌سرعت سخت شود. این امر، خطای ناشی از جابه‌جایی را کاهش می‌دهد.

در ایمپلنت‌های غیرهم‌محور، استفاده از تری بسته ممکن است باعث قفل شدن قالب شود؛ در این موارد، تری باز توصیه می‌شود. اگر شک دارید، انتخاب تری باز معمولاً ایمن ‌تر و دقیق‌ تر است. توجه داشته باشید که دقت قالب‌گیری مستقیماً روی تناسب پروتز نهایی تأثیر دارد. همچنین قالب ‌گیری صحیح و بی نقص باعث می‌شود پروتز بدون فشار اضافی روی ایمپلنت قرار گیرد و طول عمر ایمپلنت و راحتی و رضایت بیمار افزایش یابد. در نتیجه خطا در این مرحله می‌تواند باعث عدم تطابق ایمپلنت فک و ناراحتی بیمار و شکست درمان شود.

انتخاب ماده قالب ‌گیری ایمپلنت و مراحل اجرایی

تا این بخش با دو تکنیک به خوبی آشنا شدید. باید توجه داشته باشید که در خصوص انتخاب ماده قالب گیری باید دقت زیادی به کار ببرید. شناخت کامل خواص ماده و زمان گیرش در انجام صحیح مراحل قالب گیری بسیار ضروری است. یک ماده ایده‌آل باید:

• برای هر دو تکنیک تری باز و تری بسته مناسب باشد.
• امکان ثبت دقیق موقعیت سه‌بعدی پلتفرم ایمپلنت، دندان‌ها و بافت نرم را فراهم کند.
• زمان کار و سفت شدن مناسبی داشته باشد.

مراحل انجام تکنیک تری بسته

این روش قالب گیری ایمپلنت یکی از ساده ‌ترین و پرکاربرد ترین روش‌ ها در قالب ‌گیری ایمپلنت است و بیشتر در موارد ایمپلنت تک ‌واحدی یا کیس‌ های ساده استفاده می ‌شود. در این روش، کوپینگ قالب ‌گیری در حین خروج قالب از دهان، روی ایمپلنت باقی می‌ ماند و بعداً به داخل قالب منتقل می‌ شود. مراحل انجام کار در این تکنیک به شرح زیر است:

1. آماده‌سازی ایمپلنت: ابتدا هیلینگ اباتمنت را با آچار مناسب باز کرده و جدا کنید. اطراف ایمپلنت را با هوای بدون رطوبت و مکش تمیز کنید تا هیچ خون یا بزاقی باقی نماند.

2. قرار دادن کوپینگ قالب ‌گیری: کوپینگ مخصوص تکنیک تری بسته را روی فیکسچر ایمپلنت بگذارید. با دست آن را سفت کنید و برای اطمینان از نشستن کامل کوپینگ، یک رادیوگرافی بگیرید.

3. آماده‌ سازی قالب: ماده قالب‌گیری light-body (با ویسکوزیته کم) را با سرنگ دور تا دور کوپینگ تزریق کنید تا تمام جزئیات ثبت شود. تری را با ماده قالب‌گیری heavy-body یا medium-body پر کنید.

4. گرفتن قالب: تری را به‌آرامی در دهان قرار دهید و اجازه دهید ماده طبق زمان کار سازنده، سفت شود پس از سفت شدن، تری را به‌ آرامی خارج کنید. در این مرحله کوپینگ همچنان روی ایمپلنت باقی می‌ماند.

5. انتقال کوپینگ به قالب: کوپینگ را از دهان خارج کرده و به آنالوگ ایمپلنت متصل کنید. این مجموعه (کوپینگ + آنالوگ) را دقیقاً در همان محل داخل قالب قرار دهید تا موقعیت ایمپلنت بازسازی شود.

6. بستن مجدد هیلینگ اباتمنت: در پایان، هیلینگ اباتمنت را سر جای خود ببندید.

7. ارسال به لابراتوار: قالب، آنالوگ و کوپینگ نصب‌شده را به همراه فرم راهنمای لابراتوار ارسال کنید.

مراحل انجام تکنیک تری باز

این روش قالب گیری ایمپلنت زمانی استفاده می‌شود که چند ایمپلنت، ایمپلنت‌های غیرموازی یا کیس‌های پیچیده داریم و به دقت بیشتری نیاز است. در این تکنیک، کوپینگ‌ها هنگام خروج قالب، همراه با قالب از دهان خارج می‌شوند. مراحل انجام کار طبق روند زیر می باشد:

1. آماده‌سازی ایمپلنت: هیلینگ اباتمنت را باز کنید و ناحیه را تمیز و خشک کنید.

2. قرار دادن کوپینگ قالب‌ گیری مخصوص تری باز: کوپینگ‌ ها را روی ایمپلنت‌ ها ببندید و با دست یا آچار سفت کنید. برای اطمینان از نشستن کامل، رادیوگرافی تهیه کنید.

3. آماده‌سازی تری مخصوص: قبل از قالب‌ گیری، روی تری سوراخ‌ هایی ایجاد کنید تا پیچ‌ های کوپینگ از آن عبور کند. بررسی کنید که سوراخ‌ ها در محل دقیق باشند و مانع گیر کردن قالب نشوند.

4. تزریق ماده قالب‌گیری: ماده light-body را با دقت اطراف هر کوپینگ تزریق کنید. همزمان، داخل تری را با ماده heavy-body پر کنید.

5. گرفتن قالب: تری را روی محل قرار دهید و اجازه دهید ماده کاملاً سفت شود. پس از سفت شدن، پیچ‌های کوپینگ را از طریق سوراخ‌های تری باز کنید.

6. خارج کردن قالب همراه با کوپینگ‌ ها: قالب را با احتیاط خارج کنید تا کوپینگ‌ ها داخل آن باقی بمانند.

7. بستن هیلینگ اباتمنت: برای محافظت از بافت نرم، هیلینگ اباتمنت را مجدداً ببندید.

8. ارسال به لابراتوار: قالب به همراه کوپینگ‌ های متصل و آنالوگ‌ ها برای لابراتوار ارسال می‌ شود.

جمع‌ بندی

با توجه به اینکه با روش انجام دو تکنیک قالب گیری ایمپلنت به خوبی آشنا شدید خوب است بدانید انتخاب تکنیک صحیح متناسب با شرایط بالینی، کلید موفقیت در برداشت دقیق قالب است. ساده‌سازی روند با انتخاب یک ماده قالب‌ گیری تک‌ فاز، پایدار و دقیق، علاوه بر بهبود کیفیت کار، هزینه و خطا را کاهش می‌ دهد.