هندپیس ها و آنگل های دندانپزشکی، ابزارهای ضروری در هر مطب دندانپزشکی هستند. آنها به دندانپزشکان و متخصصان بهداشت و درمان کمک می کنند تا روش هایی مانند آماده سازی دندان، جرم گیری و پولیش را با دقت و کارایی بالا انجام دهند. با این حال، آنگل های دندانپزشکی نیز مانند تمام تجهیزات مکانیکی، برای عملکرد بهینه و ماندگاری طولانی تر نیاز به تعمیر و نگهداری منظم دارند. در این مقاله، انواع آنگل های دندانپزشکی، کاربرد آنگل های دندانپزشکی،اهمیت نگهداری آنگل های دندانپزشکی و همچنین روش های نگهداری روزانه و دوره ای آن ها را بررسی خواهیم کرد.
آشنایی با هندپیس ها و آنگل های دندانپزشکی
هندپیس های دندانی و کنترا آنگل ها دستگاه های دستی هستند که به شیلنگ ها یا لوله های یونیت دندانی متصل می شوند. آن ها از هوای فشرده یا الکتریسیته برای ایجاد حرکت چرخشی با سرعت بالا که برای برش یا صیقل دادن دندان ها لازم است، استفاده می کنند. هندپیس ها در دو نوع اصلی وجود دارند: هندپیس های پرسرعت و کم سرعت. هندپیس های پرسرعت معمولاً با سرعت 200000 تا 400000 دور در دقیقه کار می کنند در حالی که هندپیس های سرعت پایین با سرعت 10000 تا 30000 دور در دقیقه کار می کنند.
وقتی صحبت از روش های مختلف درمان در دندانپزشکی می شود، داشتن ابزار مناسب، ضروری و حائز اهمیت می باشد. هندپیس های دندانپزشکی و آنگل های دندانپزشکی دو مورد از مهمترین ابزارهای موجود در اینسترومنت دندانپزشکی هستند. هندپیس و آنگل های دندانپزشکی برای طیف گسترده ای از روش های درمان، از پولیش ساده تا کانال های ریشه پیچیده استفاده می شوند. درک انواع مختلف هندپیس ها و آنگل های دندانپزشکی و عملکرد آنها برای هر متخصص دندانپزشکی بسیار مهم و ضروری می باشد.
انواع هندپیس دندانپزشکی
هندپیس های پرسرعت بیشتر به انواع هوا محور، برقی و هیبریدی دسته بندی می شوند. هندپیس های هوا محور از هوای فشرده برای چرخاندن فرز استفاده می کنند، در حالی که هندپیس های الکتریکی دارای موتوری هستند که چرخش فرز را به حرکت در می آورد. هندپیس های هیبریدی هر دو فناوری را ترکیب کرده و بهترین های هر دو نوع فناوری هوا محور و الکتریکی را ارائه می دهند. هندپیس های کم سرعت به دو صورت هندپیس های مستقیم و کنترا آنگل وجود دارند. هندپیس‌های مستقیم دارای یک بدنه ی مخروطی شکل مستقیم و راست می باشند که برای آماده‌سازی دندان استفاده می‌شوند، در حالی که کنترا آنگل های دندانپزشکی دارای سر زاویه دار هستند و برای صیقل دادن یا دسترسی به مکان های سخت مورد استفاده قرار می گیرند.
هندپیس های الکتریکی به دلیل گشتاور بالا و سرعت ثابتشان به طور فزاینده ای محبوب می باشند؛ زیرا امکان دقت بیشتری را در حین کار روی دندان بیمار فراهم می کنند. از سوی دیگر، هندپیس های هوا محور سبک تر و مقرون به صرفه تر هستند و همین ویژگی آن ها را به انتخابی محبوب برای بسیاری از دندانپزشکان تبدیل می کند. این در حالی است که هندپیس های هیبریدی از فناوری پیشرفته تری برخوردار می باشند و بهترین ویژگی های هندپیس های هوا محور و الکتریکی را با هم ترکیب می کنند و تطبیق پذیری و دقت بیشتری را ارائه می دهند.
آنگل های دندانپزشکی یا کنترا آنگل
کنترا آنگل ها دارای نسبت دنده های متفاوتی هستند که به آن ها اجازه می دهد عملکردهای خاصی را ارائه دهند. به عنوان مثال، یک کنترا آنگل با سرعت کم با نسبت دنده 1:1 حرکت آهسته و کنترل شده ای را ارائه می دهد و برای پولیش دندان ها یا کنترل فایل های دستی در طول درمان ریشه مناسب می باشد. از سوی دیگر، یک کنترا آنگل پر سرعت با نسبت دنده 4:1 یا 5:1 چرخش سریعی را ارائه می دهد که این وسیله را برای برش یا آماده کردن دندان ایده آل می کند.
کنترا آنگل های دندانپزشکی نیز در شکل ها و اندازه های مختلفی وجود دارند که به دندانپزشکان اجازه می دهد به مناطق مختلفی از دهان به آسانی دسترسی پیدا کنند. به عنوان مثال، یک کنترا آنگل دندانپزشکی با گردن بلند و سر کوچک برای کار روی دندان های خلفی ایده‌آل می باشد، در حالی که کنترا آنگل دندانپزشکی با گردن کوتاه و سر بزرگ برای دندان های قدامی مناسب تر است.
علاوه بر نسبت دنده ها و اندازه های کنترا آنگل های مختلف دندانپزشکی، کنترا آنگل هایی با انواع ضمیمه ها مانند دیسک های پولیش، فرزهای الماسی و فرزهای کاربید نیز در بازار عرضه می شوند. این ضمیمه ها به دندانپزشکان اجازه می دهد تا طیف گسترده ای از روش های درمان را به بیماران ارائه دهند که از پولیش ساده تا کارهای ترمیمی پیچیده را شامل می شود.
برای اینکه با نحوه عملکرد آنگل های دندانپزشکی آشنا شوید، ابتدا به توضیح اجزا و بخش هایی تشکیل دهنده انواع آنگل ها می پردازیم:
- یک ورودی و خروجی آب که البته فقط در بعضی از مدل های آنگل وجود دارد.
- سر یا همان هد آنگل که دارای کارتریج می باشد.
- انواعی از متحرک ها که نیرو را تحت شرایطی خاص از میکروموتور به فرز انتقال می دهند.
- بخش متحرک دیگری به نام دنده های کارتریج و دنده های انتقال دهنده نیرو که نیرو را از شفت چاکدار به کارتریج منتقل می کنند.
- پوسته که کلیت بخش های آنگل را می پوشاند و محافظت می کنند.
نحوه عملکرد انواع آنگل های دندانپزشکی
کار چرخش آنگل های دندانپزشکی توسط یک سیستم تغذیه انجام می شود. زمانی که دندانپزشک، پدال پایی یونیت را فشار می دهد، آنگل دندانپزشکی شروع به کار می کند. آنگل با سرعت پایین تری که نسبت به توربین دارد ( یعنی چیزی در حدود 25000 دور در دقیقه) باعث چرخش وسیله ای می شود که در هد آنگل قرار گرفته است.
یکی از مزیت های بزرگ انواع آنگل ها این است که به خنک کننده در درون خود نیازی ندارند. به همین دلیل، نیازی نیست که در محل آنگل های دندانپزشکی آب اسپری شود. آنگل ها دارای انواع مختلفی می باشند که در ادامه مطلب توضیح خواهیم داد؛ اما اگر بخواهیم آنگل ها را فقط از جنبه نوع محل اتصال به شیلنگ در یونیت های دندانپزشکی تقسیم کنیم، آنگل های دندانپزشکی به دو نوع دو سوراخه و چهار سوراخه دسته بندی می شوند.
اکنون آنگل های دندانپزشکی را با توجه به عملکرد و اجزای تشکیل دهنده آن ها دسته بندی می کنیم،در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
آنگل های دندانپزشکی با ایرموتور
همانطور که توربین های دندانپزشکی از نظر نوع سیستم تغذیه با هم تفاوت دارند، آنگل ها نیز با دو سیستم موتوری ارائه می شوند. آنگل دندانپزشکی با ایرموتور بسیار با کیفیت می باشد و به راحتی می تواند جایگزین آنگل های دندانپزشکی میکرو موتور شود. در حقیقت در آنگل های دندانپزشکی با ایر موتور، آنگل ها می توانند با کمک نیروی فشار هوا کار کنند و به اصطلاح هوا محور می باشند. به همین دلیل، به موتوری که در این نوع از آنگل به کار رفته است، ایرموتور گفته می شود.
آنگل های دندانپزشکی با میکروموتور
آنگل با میکروموتور یکی دیگر از انواع آنگل های دندانپزشکی می باشد که با موتور الکتریکی کار می کند. کارایی و عملکرد این نوع آنگل نیز عالی بوده و می تواند برای تراشیدن و فرم دادن بخش های مختلف انواع دندان ها استفاده شود.
طبقه بندی انواع آنگل ها بر اساس نحوه قرارگیری فرز در آن
- آنگل پوش باتن
- آنگل ناخنکی
طبقه بندی انواع آنگل دندانپزشکی بر اساس نوار انت ها
آنگل های دندانپزشکی وظیفه تبدیل دور را از طریق موتور برعهده دارند، به همین دلیل با نوار انت های متفاوتی عرضه می شوند. این نوارها نشان دهنده نسبت تبدیل دور می باشند. در نتیجه، انواع آنگل بر اساس نوار انت ها نیز قابل دسته بندی هستند که در ادامه توضیح خواهیم داد.
آبی بودن نوار انت ها: نوار انت آنگل آبی رنگ، یعنی نسبت یک به یک است. بنابراین، هیچ تبدیل دوری توسط آنگل صورت نمی گیرد.
قرمز یا نارنجی بودن نوار انت ها: نوار انت قرمز یا نارنجی رنگ، نسبت تبدیل دور یک به پنج است. بنابراین، دور موتور به اندازه پنج برابر افزایش پیدا می کند.
سبز بودن نوار انت ها: با وجود نوار انت سبز رنگ، ممکن است نسبت ها متفاوت باشند. وجود این نوار در آنگل نشان دهنده کاهش دور خواهد بود.
به چند نمونه از این نسبت های متفاوت در ادامه اشاره شده است:
- نسبت 2 به 1
- نسبت 4 به 1
- نسبت 10 به 1
- نسبت 20 به 1
- نسبت 40 به 1
مشکی بودن نوار انت: در صورت مشکی بودن نوار انت، نسبت 22 به 1 یا 25 به 1 می باشد که این نیز باعث کاهش دور می شود. در هنگام انجام جراحی و ایمپلنت، معمولا از این نوع از آنگل استفاده می شود.
دسته بندی آنگل ها بر اساس دور موتور، زاویه و سرعت چرخش
آنگل ها را می توان بر اساس دور موتور، زاویه و سرعت چرخش نیز دسته بندی کرد.
آنگل روتاری: اگر به دنبال خرید انواع آنگل دندانپزشکی بوده باشید، حتما نام آنگل روتاری را شنیده اید. آنگل های روتاری معمولا از نوع پوش باتن می باشند. این نوع آنگل نیز مانند سایر آنگل های دندانپزشکی، یک ابزار چرخشی می باشد. آنگل روتاری دارای یک لبه برنده می باشد که به راحتی می تواند برای تراشیدن بخش هایی از دندان مانند عاج دندان، بریدن عاج یا مینای دندان مورد استفاده قرار گیرد.
آنگل روتاری، می تواند روی ایرموتور و یا میکروموتور نصب شود تا بتواند با سهولت بیشتری حرکت کند، در غیر این صورت امکان استفاده از آن ها وجود نخواهد داشت. سرعت آنگل روتاری می تواند به ماکزیمم 30 هزار دور در دقیقه برسد و این یکی از مزیت های بزرگ این نوع از آنگل ها می باشد. از دیگر مزایای این آنگل می توان به قابلیت تحمل دمای بالای آن (حدود 135 درجه سانتی گراد) اشاره کرد. آنگل های روتاری با بدنه خاصی که دارند قابل اتوکلاو کردن هستند. بنابراین، می توان این آنگل را با سهولت بیشتری استریل کرد.
آنگل اندولیفت: یکی از ابزارهای ضروری و مهم در دندانپزشکی است که در درمان مشکلات ریشه و عصب کشی و پوسیدگی کاربرد فراوانی دارد. مشخصات آنگل اندو عبارتند از:
- حداکثر سرعت 4 هزار دور در دقیقه
- چرخش رفت و برگشت 90 درجه
- مخصوص فایل دستی استاندارد
- فرزگیر پوش باتن (فشاری)
- سیستم آب از خارج
- حرکت رسیپروکال
آنگل ایمپلنت: این نوع از آنگل برای انواع جراحی و درمان ایمپلنت مورد استفاده قرار می گیرد و از عملکرد و کارایی بالایی برخوردار است. دارای سیستم آب داخلی می باشد که کار کردن با آن را راحت تر می کند و باعث می شود که محلول در همان نقطه ای که فرز کار می کند، پاشیده شود. در کار گذاشتن ایمپلنت نقش به سزایی دارد و از نظر بهداشتی بسیار ایده آل است و از نظر ظاهری هد یا سر آن از بقیه آنگل ها کوچک تر می باشد.
راه حل هایی برای انتخاب کنترا آنگل مناسب
- دید: دندانپزشکان باید ارزیابی کنند که آیا کنترا آنگل دندانپزشکی به آنها اجازه می دهد تا به راحتی به ناحیه تمرکز در دهان بیمار برسند یا خیر. عواملی مانند طراحی کنترا آنگل دندانپزشکی، زاویه آن و قابلیت مانور، نقش مهمی در تضمین دسترسی آسان به مناطق خاص دهان، به ویژه در نقاط چالش برانگیز یا صعب العبور دهان بیمار دارند.
- دسترسی: طراحی کنترا آنگل های دندانپزشکی و ساختار سری، روی این موضوع که دندانپزشک می تواند ناحیه درمان را به خوبی ببیند، تأثیر به سزایی دارد. افزایش دید برای انجام یک کار دندانپزشکی دقیق و بدون نقص روی دهان و دندان های بیمار بسیار مهم است. کنترا آنگلی که دید واضحی را فراهم می کند، تضمین می کند که دندانپزشک می تواند حین کار، تمام روش های درمان را با دقت و توجه به جزئیات انجام دهد.
- قدرت و دقت: دندانپزشکان ارزیابی می کنند که آیا کنترا آنگل دندانپزشکی قدرت، گشتاور و دقت لازم را برای یک روش خاص ارائه می دهد یا خیر. رویه های مختلف درمان، به سطوح مختلفی از قدرت و دقت نیاز دارند. به عنوان مثال، برخی از روش ها ممکن است به استحکام بیشتر و برداشتن سریع مواد دندان نیاز داشته باشند، در حالی که برخی دیگر به حرکات ظریف و دقیق نیاز دارند.
- مقرون به صرفه بودن : دندانپزشکان ضمن در نظر گرفتن ویژگی ها و قابلیت های کنترا آنگل دندانپزشکی، باید هزینه را نیز در نظر بگیرند. ارزیابی اینکه آیا کنترا آنگل انتخابی عملکردهای لازم را با هزینه معقول و بدون به خطر انداختن کیفیت ارائه می دهد یا خیر، برای اقدامات دندانپزشکی و ملاحظات بودجه ضروری می باشد.
وقتی نوبت به بهترین انتخاب می رسد، دندانپزشکان باتجربه نقش مهمی ایفا می کنند. علیرغم توصیه های کلی برای روش های مختلف، مشاوره با همکاران یا متخصصان با تجربه می تواند بینش ارزشمندی متناسب با نیازهای خاص هر بیمار و روش ارائه دهد. با در نظر گرفتن این عوامل و راهنمایی گرفتن از متخصصان مجرب، دندانپزشکان می توانند تصمیمات آگاهانه ای در مورد انتخاب مناسب ترین آنگل دندانپزشکی برای هر روش درمان دندانپزشکی منحصر به فرد بگیرند.
