هر آنچه که باید در مورد دستگاه لایت کیور دندانپزشکی بدانید!

نورهای کیورینگ بخشی ضروری از انجام روزمره فرآیند ترمیم دندان ها در دندانپزشکی می باشند. از زمان معرفی دستگاه لایت کیور در 50 سال پیش، استفاده از نورهای کیورینگ به دلیل تکامل مداوم مواد کامپوزیت مبتنی بر رزین برای رسیدن به نتایج سریع تر و همچنین زیبایی بیشتر و بادوام تر به بخش مهمی از  انجام اعمال روزمره دندانپزشکی تبدیل شده اند. شما چه در حال انجام کامپوزیت دندان باشید و چه ترمیم جزئی، در نهایت به یک لایت کیور نیاز پیدا خواهید کرد. در اینجا نحوه عملکرد دستگاه لایت کیور، جایگاه فناوری فعلی آن و نحوه انتخاب بهترین لایت کیور برای پاسخگویی به نیاز های درمانی بیماران توضیح داده می شود.

نحوه عملکرد لایت کیورهای دندانپزشکی

استفاده از لایت کیور یا فوتوپلیمریزاسیون به تبدیل واحد های مونومری رزین به زنجیره های پلیمری متصل منجر می شود و در نتیجه لایت کیور ویسکوزیته ماده رزین را تا زمانی که به ماده جامد تبدیل شود، کاهش می دهد. این فرآیند توسط مولکول‌ هایی به نام آغازگر های نوری انجام می‌ شود و هنگامی که این آغازگرها، نور با طول موج خاصی را جذب می‌ کنند، رادیکال های آزاد تولید می‌ کنند. رادیکال‌ های آزاد تولید شده با مونومرهای رزین برهمکنش انجام می دهند تا پیوندهای شیمیایی آن‌ ها را تغییر دهند و بتوانند به یکدیگر متصل شوند و در نتیجه رادیکال‌ های آزاد بیشتری را در این فرآیند تولید کنند و به این روش، به ادامه تبدیل در سراسر ماده کمک کنند. هرچه درجه تبدیل بالاتر باشد، ترمیم انجام شده، دوام بیشتری دارد. با این حال، از آنجایی که این فرآیند منجر به درجاتی از انقباض مواد نیز می شود، باید مراقب بود که از فشار زیاد در سطح مشترک دندان و کامپوزیت جلوگیری شود، زیرا می تواند منجر به پوسیدگی ثانویه در دندان شود.

درجه تبدیل واحدهای مونومری رزین به پلیمر های متصل به هم، تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله شدت نور می باشد. سایه، ترکیب و عمق مواد ترمیمی؛ فاصله و زاویه نور تا کامپوزیت؛ همچنین زمان قرار گرفتن در معرض لایت کیورینگ نیز از عوامل مهم و موثر در این فرآیند می باشند. علاوه بر این، آغازگرهای نوری مختلف به طول موج‌ های مختلف نور پاسخ هاي متفاوتی می‌دهند و نیاز به انتخاب نور مناسب برای مواد مناسب را در لایت کیورینگ ضروری می‌ سازند.

تاریخچه اشعه لایت کیورینگ

اولین مواد ترمیم کننده نوری از آغازگر های نوری استفاده می کردند و توسط نور فرابنفش (UV) فعال می شدند. با این حال، مسائل مربوط به ثبات رنگ مواد ترمیمی، عمق درمان و همچنین آسیب به سایر بافت های بدن، از جمله بافت چشم و در نتیجه به وجود آمدن بیماری آب مروارید در پزشکان و بیماران تحت درمان، به دلیل قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش، این اشعه را برای استفاده بالینی ایده آل نمی کند. در نتیجه آغازگر های نوری فعال شده توسط طول موج های نور مرئی به سرعت مورد استفاده قرار گرفتند که رایج ترین آن ها یعنی لایت کیور هاي مبتنی بر LED امروزه نیز مورد استفاده قرار می گیرند.

یکی از بزرگترین مزیت های لایت کیور مبتنی بر نور مرئی این بود که نور مرئی اولیه از یک لامپ کوارتز- تنگستن- هالوژن استفاده می کرد و می توانست طیف گسترده ای از طول موج ها را ساطع کند، که در نتیجه قادر به درمان با هر ماده ای بود. از سوی دیگر، این لایت کیور ها دارای سیم و بسیار حجیم بودند و نیاز به خنک کننده داخلی فعال داشتند. با اینکه به مرور زمان، مشکل نیاز به سیم و برق در آن ها حل شد، اما همچنان نیاز به تعویض منظم لامپ داشتند.

لایت کیور هاي امروزی عمدتاً مبتنی بر LED هستند، که باعث خنک‌ تر ماندن دستگاه، طول عمر بیشتر آن و کارآمدی بیشتر انرژی و ارگونومیک آن‌ ها می‌ شود. از اواخر دهه 1990، لایت کیورها از دستگاه هایی که فقط نور آبی ساطع می کردند به لایت کیور هایی که حاوی LED های متعدد با رنگ های متفاوت هستند تکامل یافته اند. همچنین قدرت دستگاه های لایت کیور افزایش یافته است تا زمان لایت کیورینگ در کاربرد های متفاوت دستگاه لایت کیور، کاهش پیدا کند. حتی یک مدل لیزری دستگاه لایت کیور نیز امروزه در بازار عرضه می شود.

تکنولوژی فعلی لایت کیور

متداول ترین آغازگر نوری (کامفورکینون (CQ)) توسط نور آبی با طول موج 420 تا 540 نانومتر تحریک می شود. لایت کیور های مبتنی بر LED آبی که در حال حاضر در بازار وجود دارند، طول موج‌هایی بین 430 تا 480 نانومتر برای لایت کیورینگ مؤثر با CQ منتشر می‌کنند. با این حال، از آنجایی که CQ زرد رنگ است، مواد شفاف، از یک آغازگر نوری متفاوت استفاده می کنند که به طول موج نور متفاوتی نیاز دارد. در این قسمت آغازگر های متداول نوری و طول موج های ضروری را به شما معرفی می کنیم:

• کامفورکینون (طول موج بین420 تا 540 نانومتر)
• لوسیرین TPO (طول موج بین 380 تا 425 نانومتر)
• فنیل پروپان دیون (طول موج بین 350 تا 490 نانومتر)

پیشرفت‌ در مواد کامپوزیت‌ ها و لایت کیورینگ همچنان باعث پیشرفت‌ های بزرگی در دندانپزشکی ترمیمی شده است، از جمله زمان کوتاه‌ تر انتظار بیمار تحت درمان روی یونیت دندانپزشکی و همچنین زیبایی و ارگونومی بهتر، که به نفع بیماران و دندانپزشکان می باشد. اطمینان از سازگاری بین ماده در حال لایت کیورینگ و نوری که عمل لایت کیورینگ را انجام می دهد، به موفقیت آمیز بودن ترمیم و طول عمر بالای ترمیم ها کمک شایانی می کند.

 در ادامه چند فاکتور مهم و ضروری برای انتخاب نور کیورینگ مناسب را نام خواهیم برد:

• نوع منبع نور که خود شامل دو نوع است: ال ای دی و لیزر
• شدت نور: تنظیم شدت نور به جهت توانایی دستیابی به درمان ثابت و مطلوب در طول ترمیم بدون گرمای بیش از حد
• یکنواختی پرتو: در صورت یکنواختی پرتو و عدم ایجاد نقاط داغ قطعا نتیجه ترمیم مطلوب تر خواهد بود.
• قطر نوک
• سازگاری طول موج با شدت نور لایت کیور
• ارگونومی: قطعا مدل دستگاه لایت کیور بی سیم در مقابل سیمی بسیار کارآمد تر عمل می کند از جمله اینکه امکان دسترسی به تمام نواحی در حفره دهان را فراهم می سازد.
• روش کالیبراسیون و سهولت کارکرد
• حالت های درمان: از LED های آبی و چند رنگ گرفته تا فناوری لیزر، تعداد ابزارهای درمان دندان موجود در بازار می تواند بسیار متنوع باشند.

نکات ایمنی لایت کیورینگ دندان

اگرچه نورهای کیورینگ هر بار فقط برای چند ثانیه مورد استفاده قرار می گیرند، اما همچنان دستگاه لایت کیور باید با توجه به پتانسیل آن در ایجاد آسیب به بافت، برای متخصصان دندانپزشکی و همچنین بیماران، مورد استفاده قرار بگیرد.

ایمنی کارکنان دندانپزشکی

سلامت کارکنان دندانپزشکی، هنگام کار با دستگاه لایت کیور به ویژه در ناحیه بافت چشم ها در معرض خطر جدی است. قرار گرفتن در معرض سطوح بالای نور آبی می تواند بلافاصله شبکیه را بسوزاند، در حالی که جذب طولانی مدت سطوح کم نور آبی می تواند به دژنراسیون ماکولا کمک کند. هر زمان که از لامپ های کیورینگ استفاده می شود، باید از عینک های ایمنی مناسب برای نوع نور (ال ای دی یا لیزر) استفاده کرد. عینک های ایمنی مطابق با استاندارد ISO نسبت به عینک هایی که در برابر نور شدید در محیط های آرایشی و پزشکی استفاده می شوند، برای استفاده با چراغ های LED ترجیح داده می شوند.

ایمنی بیمار

نگرانی اصلی در مورد بیمار تحت درمان توسط لایت کیور، گرم شدن بیش از حد بافت پالپ در زمانی است که کامپوزیت در حال درمان است. بسیاری از نورهای کیورینگ می توانند دمایی بین 40 تا 50 درجه فارنهایت در مواد ترمیمی ایجاد کنند که باعث ناراحتی بیمار و آسیب پالپ می شود. خنک‌سازی با جریان هوای مداوم در حین لایتکیورینگ، چند ثانیه صبر کردن بین چرخه‌ های لایت کیورینگ و پاشیدن آب پس از آن می‌ تواند به کاهش این خطر کمک کند.

پروتکل اصلی برای استفاده از نور دستگاه لایت کیور:

• نور را برای استفاده آماده کنید.
• روکش یک بار مصرف آن را بررسی کنید.
• تنظیمات صحیح را برای استفاده مورد نظر تأیید کنید.
• حتما از محافظ چشم استفاده کنید.
• نور را برای درمان بهینه و حداقل آسیب بافتی تنظیم کنید.
• هنگام لایت کیورینگ، موقعیت خود را به طور ثابت حفظ کنید و تکان نخورید.
• در حین لایت کیورینگ از تکنیک های خنک کننده استفاده کنید.
• زمان توصیه شده برای درمان را در نظر بگیرید.
• دستورالعمل های سازنده مواد را دنبال کنید.
• لایت کیور را تمیز و ضد عفونی کنید.
• دستورالعمل های سازنده دستگاه لایت کیور را دنبال کنید.
• شدت نور ساطع شده را به صورت دوره ای اندازه گیری کنید.

مانند تمام ابزارهایی که وارد حفره دهان می شوند، نورهای کیورینگ باید دارای پروتکل کنترل عفونت باشند. بسیاری از دستگاه های لایت کیور موجود در بازار قابل اتوکلاو می باشند. از روکش های یک بار مصرف مانع نیز می توان استفاده کرد. در استریلیزاسیون همیشه باید دستورالعمل های سازنده دستگاه لایت کیور را دنبال کنید تا از آسیب دیدن آن جلوگیری شود.

نحوه عملکرد دستگاه لایت کیور

لایت کیور در دندانپزشکی برای سخت کردن یا درمان مواد رزین کامپوزیت سفید استفاده می شود. مواد کامپوزیت رزین برای ترمیم دندان های شکسته، پر کردن حفره ها و سفید کردن دندان ها استفاده می شود. لایت کیورینگ نوع خاصی از انرژی فرابنفش را ساطع می کند که به چسباندن مواد رزین کامپوزیت به ساختار دندان کمک می کند. این فرآیند همان «فتوپلیمریزاسیون» یا «فتوکورینگ» نامیده می‌شود، زیرا انرژی فرابنفش، مواد شیمیایی خاصی را در مواد رزین کامپوزیت فعال می‌ کند که باعث می‌ شود آن ها به یکدیگر متصل شوند و در صورت قرار گرفتن در معرض نور آبی برای مدت زمان کافی، ساختاری جامد و سفت تشکیل دهند.

انواع نور دستگاه لایت کیور

امروزه دو نوع اصلی از نور های کیورینگ در دندانپزشکی مورد استفاده قرار می گیرند:

1. چراغ های هالوژن
2. چراغ های LED

لایت کیورهای هالوژنی از لامپ های کوارتز با گاز هالوژن، برای تولید انرژی فرابنفش استفاده می کنند. لایت کیور های ال‌ ای‌ دی از دسته‌ هایی از LED (دیودهای ساطع نور) استفاده می‌ کنند که در مقایسه با لامپ‌ های هالوژن، انفجار های متمرکز بیشتری از انرژی ماوراء بنفش منتشر می‌ کنند. هر دو نوع لایت کیور می‌ توانند در فتوکور کردن رزین‌ های کامپوزیت مؤثر باشند، اما معمولاً لایت کیور های LED کارآمد تر عمل می کنند، زیرا نسبت به لایت کیور های هالوژنی به زمان کمتری برای سخت شدن مواد نیاز دارند. این زمان معمولاً حدود 10 ثانیه است که در مقایسه با زمان 20-30 ثانیه برای لایت کیور های هالوژنی کمتر است. علاوه بر این، لایت کیور های LED گرمای کمتری نسبت به لایت کیور های هالوژنی تولید می‌ کنند، بنابراین استفاده از آن برای بیمارانی که ممکن است در طول درمان به گرما حساس باشند، مناسب تر می باشد.

اجزای داخل لایت کیور :

• برد الکترونیکی کنترل جریان نور
• ترانس تبدیل ولتاژ
• کابل یا شیلنگ هدایت نور
• هندیس
• رفکلتور
• کلیدهای خاموش و روشن دستگاه
• سوییچ های سیگنال
• اهمیت لایت کیور مناسب برای ترمیم دندان ها

ترمیم دندان برای درمان دندان های آسیب دیده یا پوسیده ضروری می باشد. با این حال، بدون لایت کیورینگ و درمان نوری مناسب، این ترمیم ها ممکن است شکست بخورند و منجر به آسیب بیشتر و مشکلات بالقوه سلامت دهان شوند. در این قسمت به اهمیت لایت کیور مناسب برای ترمیم دندان و عواقب لایت کیور نامناسب می پردازیم.

نکات مهم در فرآیند لایت کیور

1. دستگاه لایت کیور و فرآیند لایت کیورینگ: لایت کیورینگ فرآیند پیچیده ای است که در آن از یک منبع نور تخصصی برای سخت شدن و سفت شدن مواد مورد استفاده در ترمیم های دندان استفاده می شود. این فرآیند برای اطمینان از استحکام، دوام و طول عمر ترمیم بسیار مهم است. نور مورد استفاده در لایت کیورینگ معمولاً یک نور آبی رنگ است که روی ماده مورد استفاده برای ترمیم دندان، تابانده می شود. با این حال، دیدن نور آبی که از نوک واحد دستگاه لایت کیور خارج می شود، تنها عاملی نیست که با دیدن آن مطمئن شوید که مواد ترمیم کننده شما با موفقیت تثبیت می شوند.

2. اهمیت لایت کیورینگ و نورگیری مناسب: روش ها و تکنیک های لایت کیورینگ مناسب برای اطمینان از طول عمر و موفقیت ترمیم دندان بسیار مهم هستند. بدون لایت کیورینگ به روش اصولی، ممکن است مواد ترمیم کننده به طور کامل سفت نشوند و همین عامل منجر به ایجاد ترمیم ضعیف و شکننده می شود که می تواند به راحتی ترک بخورد یا بشکند و باعث شود بیمار مجبور شود مراحل ترمیم دندان را دوباره تکرار کند یا حتی در شرایط بدتر، دندان خود را از دست بدهد.

3. پیامدهای انرژی نور ناکافی در لایت کیورینگ: پلیمریزاسیون ناکافی بر خواص فیزیکی و شیمیایی مواد ترمیمی تأثیر منفی می گذارد که در ادامه آن ها را نام خواهیم برد :

• پاسخ التهابی
• استحکام باند پایین تر
• تغییر رنگ
• جذب آب بیشتر
• افزایش سایش و شکستگی
• ریزنشت و پوسیدگی مکرر
• حساسیت بعد از عمل

هیچ دلیل علمی اثبات شده ای وجود ندارد که بگوید لایت کیورینگ بیش از حد می تواند به مواد کامپوزیت آسیب برساند، اما با قرار دادن بافت های نرم در معرض انرژی نور در لایت کیورینگ برای مدت طولانی، گرمای بیش از حدی ایجاد می شود و در نتیجه حساسیت پس از عمل برای بیماران به وجود می آید.

4. نکات لازم برای قبل از استفاده لایت کیور:

• باید مطمئن شوید که دستگاه لایت کیور شما در حالت صحیح تنظیم شده است.
• باید بررسی کنید که نوک دستگاه لایت کیور هیچ خط و خش یا خراشیدگی نداشته باشد.
• اطمینان حاصل کنید که هیچ عامل خارجی دیگری وجود ندارد که  بتواند باعث خرابی دستگاه لایت کیور شما شود.
• صفحه نمایش دستگاه لایت کیور باید یه درستی کار کند
• همه دکمه های لایت کیور به طور صحیح کار کنند.
• همه قطعات قابل جدا شدن از قبل تمیز شده و عاری از هرگونه گرد و غبار و مواد زائد باشند.

حتی زمانی که همه موارد بالا را بررسی کردید، بازهم دستگاه شما ممکن است به دلیل چندین عامل، انرژی خروجی مورد انتظار را ارائه نکند. خروجی برخی از دستگاه های لایت کیور ها ممکن است به دلیل باتری ضعیف، قرار دادن مانع کنترل عفونت، تغییر حالت و بسیاری موارد دیگر کاهش یابد. به شدت توصیه می شود که به طور منظم خروجی نور دستگاه لایت کیور را بررسی کنید تا بتوانید مطمئن شوید که برای موفقیت در ترمیم دندان به هر روشی آماده هستید و بهترین نتیجه را به بیمار خود ارائه خواهید داد.

نتیجه گیری

دستگاه لایت کیور یک ابزار ضروری در دندانپزشکی مدرن می باشد که به دندانپزشکان اجازه می‌دهند تا آسیب‌های ناشی از پوسیدگی یا تروما را بدون نیاز به متوسل شدن به روش‌های تهاجمی‌ تر مانند روکش یا بریج به سرعت و به طور موثر ترمیم کنند. با استفاده از این ابزار های تخصصی، دندانپزشکان می توانند به بیماران خود کمک کنند تا دندان های طبیعی خود را برای سال های آینده سالم و قوی نگه دارند. همانطور که در بالا ذکر شد، نور این دستگاه در طول موج خاصی کار نمی کند. اکثر لایت کیورهای دندانپزشکی معمولاً برای عملکرد در محدوده طول موجی که منجر به آسیب شبکیه چشم نشود، طراحی می‌شوند.

در طول فرآیند درمان دندان، نور آبی دستگاه لایت کیور کاملا بی خطر است و به اندازه کافی قوی نیست که به دندان ها یا لثه های بیمار آسیب برساند. اما اگر چشمان پزشک یا بیمار در معرض این نور آبی قرار گیرد، ممکن است باعث سوختگی بافت نرم و آسیب به چشم شود. بنابراین، دندانپزشک علاوه بر خودش به بیمار نیز توصیه می کند تا از نوعی محافظ چشم استفاده کند.

در ابتدا، دستگاه های لایت کیور اولیه از طول موج UV یا فرابنفش برای لایت کیورینگ مواد ترمیمی استفاده می کردند. اما امروزه نور های دستگاه لایت کیور دندانپزشکی از طیف باریکی از نور آبی به جای اشعه ماوراء بنفش استفاده می کنند. نور آبی تقریباً در طیف گسترده ای از طول موج ها وجود دارد.