در این مقاله قصد داریم در مورد انواع مختلف کامپوزیت صحبت کنیم که باید آن ها را بشناسید. سوال اینجاست که اصلا چرا باید این هفت نوع مختلف کامپوزیت دندان را بشناسید؟ اگر شما یک دندانپزشک عمومی هستید و به طور منظم کارهای ترمیمی انجام می دهید و یا اینکه متخصص رشته دندانپزشکی ترمیمی هستید، هیچ کس نباید بهتر از شما انواع کامپوزیت را بشناسد. ما معتقدیم اگر شما درک کنید که چرا انواع مختلف کامپوزیت دندان وجود دارد و بدانید که در حین ترمیم دندان ها دقیقا چه کاری را انجام می دهید و چه موادی را استفاده می کنید قطعا به نفع شما خواهد بود و نتیجه کار بهتری را مشاهده خواهید کرد. قطعا در این حالت می‌توانید تصمیمات بالینی درست تری بگیرید زیرا مواد و نحوه استفاده از آنها را می‌شناسید.
مقدمه
بسیاری از بیماران زمانی که به دردهای دندانی ناشی از شکستگی روبرو می شوند به گزینه های مختلفی برای ترمیم دندان های خود فکر می کنند. در برخی از موارد پس از انجام جراحی های جزئی کامپوزیت دندان می تواند بسیار موثر باشد.
قبل از اینکه در مورد انواع مختلف کامپوزیت ها صحبت کنیم، لازم است در مورد برخی از اجزای کامپوزیت ها صحبت نماییم. در حال حاضر به طور معمول کامپوزیت ها از چهار جزء اصلی تشکیل شده اند. ما در این مقاله فقط به دو مورد از آن مؤلفه ها اشاره می کنیم. این اجزا شامل یک ماتریس الیگومر بر پایه رزین و پرکننده معدنی مانند سیلیکون دی اکسید می باشند. وقتی کامپوزیتی محتوای پرکننده و تراکم بالایی داشته باشد، خواص فیزیکی و مکانیکی با کیفیت بالاتر نیز خواهد داشت. معمولاً اگر کامپوزیتی داشته باشید که دارای ماتریس رزین بسیار بالا و محتوای پرکننده نازک و کم ضخامت باشد، آن کامپوزیت قوی تر است.
طبقه بندی کامپوزیت ها
اگر تمام کامپوزیت های موجود در بازار را بررسی کنید، راه های زیادی برای دسته بندی این کامپوزیت ها وجود دارد. یکی از روش هایی که ممکن است کامپوزیت ها را بر اساس آن طبقه بندی کنید، نوع ذرات یا نوع مواد پرکننده می باشد. روش دیگری که می توانید کامپوزیت ها را بر اساس آن دسته بندی کنید بر اساس مونومرهای آن ها می باشد. به یاد داشته باشید که ماتریس رزین حاوی یک مونومر است و بسته به این که مونومر در آن ماتریس چگونه باشد، می توانید مونومرهایی داشته باشید که اکثرا مونومرهای مبتنی بر کامپوزیت سنتی هستند، اما درحال حاضر مونومرهای زیادی در بازار وجود دارد که مونومرهایی با انقباض کم هستند. این مونومرها اساساً طوری طراحی شده اند که انقباض کامپوزیت ها را هنگام پلیمریزه شدن به حداقل برسانند.
همچنین می‌توانید آن ها را بر اساس ویسکوزیته نیز طبقه بندی کنید که خود شامل دو نوع کامپوزیت های خمیری و کامپوزیت های مبتنی بر مواد سیال می باشند. کامپوزیت ها اساساً به روش های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند و به همین دلیل روش استفاده نیز می تواند عنوان نوع دیگری از دسته بندی باشد که می توانید کامپوزیت ها را بر اساس آن طبقه بندی کنید. این روش بر اساس عمق پخت کامپوزیت شما می باشد.
به نظر شما، به عنوان یک پزشک عمق پخت یک کامپوزیت برای درمان یک بیمار می تواند تا چند میلیمتر باشد؟ در حال حاضر ما انواع بسیار زیادی از مواد ترمیمی مبتنی بر پر کردن حجیم در بازار داریم. این مواد معمولاً از عمق پخت بالاتری برخوردار می باشند و به شما این امکان را می دهند که کامپوزیت را هر بار در حجم بالاتر و مقدار بیشتری مورد استفاده قرار دهید و این حجم بیشتر در هربار( در مقایسه با پر کردن افزایشی سنتی) را خشک کنید و به ثمر برسانید. اما آخرین روشی که می توانید کامپوزیت ها را بر اساس آن طبقه بندی کنید در حقیقت بر اساس نحوه پخت کامپوزیت می باشد.
معرفی انواع کامپوزیت
۱- کامپوزیت میکروفیل
اولین کامپوزیتی که در مورد آن صحبت خواهیم کرد، کامپوزیت های میکروفیل می باشند. این نوع از کامپوزیت ها یعنی کامپوزیت های میکروفیل برای مدت بسیار طولانی در بازار وجود داشته اند، یکی از ویژگی های کامپوزیت میکروفیل که ممکن است برای شما مفید باشد این است که کامپوزیت های میکروفیل معمولاً حاوی ذرات کوچک نامنظم هستند. این نوع از کامپوزیت ها محتوای پرکننده کمتری دارند، به این معنا که استحکام کامپوزیت میکروفیل در مقایسه با سایر انواع کامپوزیت دندان کمتر است.
بنابراین کامپوزیت های میکروفیل کامپوزیت های چندان قوی و محکمی نیستند و برای استفاده در دندان هایی که فشار زیادی را تحمل می کنند، مناسب نیستند. با این حال، کامپوزیت های میکروفیل را می توان به خوبی جلا داد و برخی از بهترین ویژگی های زیبایی شناسی را نسبت به برخی از کامپوزیت های موجود در بازار به دست آورد. اگر تنها به دنبال زیبایی شناسی و ظاهر خوب و موجهی هستید، کامپوزیت های میکروفیل گزینه خوب و مناسبی می باشند.
با این حال، اگر به این فکر می کنید که این کامپوزیت ها یعنی کامپوزیت های میکروفیل را در مناطق حساس و استرس زا مانند ترمیم های کلاس 1 و 2 در پشت دهان قرار دهید، احتمالا بهتر است که به نوع دیگری از کامپوزیت فکر کنید؛ یعنی به سراغ سایر انواع کامپوزیت بروید چون کامپوزیت های میکروفیل برای این کار مناسب نمی باشند. آخرین نکته در مورد کامپوزیت های میکروفیل این است که مدل الاستیسیته آن ها بسیار شبیه به دندان می باشد. این به آن معنی است که این کامپوزیت ها برای مواردی مانند پوسیدگی کلاس 5 که احتمال خم شدن دندان در آن وجود دارد مورد استفاده قرار می گیرند و اگر خم شوند و تطبیق پیدا کنند واقعاً کاربردی هستند و برای مدت زمانی طولانی عمر می کنند، دقیقا به همان میزانی که دندان های واقعی در دراز مدت مورد استفاده قرار می گیرند.
۲-کامپوزیت نانوفیل
دسته دوم کامپوزیت هایی که در مورد آن صحبت خواهیم کرد، کامپوزیت های نانوفیل می باشند. در حال حاضر، کامپوزیت نانوفیل به کامپوزیت هایی گفته می شود که اندازه هر ذره در کامپوزیت کمتر از 100 نانومتر است. این اندازه بسیار ایده آل می باشد، زیرا شما ذرات بسیار کوچکی در اختیار دارید که به راحتی می توانید مقدار زیادی از این ذرات را در یک کامپوزیت نانوفیل قرار دهید که به این معنی است که محتوای پرکننده بسیار بالایی در دسترس دارید که از استحکام بسیار بالایی نیز برخوردار می باشند. یکی دیگر از ویژگی های خوب کامپوزیت های نانوفیل این است که چون ذرات تشکیل دهنده آن بسیار کوچک هستند در نتیجه می توانید این نوع از کامپوزیت ها را نیز به خوبی جلا دهید. بنابراین، معمولاً کامپوزیت های نانوفیل بهترین ویژگی های هر دو نوع کامپوزیت را دارا می باشند. آن ها واقعاً نقاط قوت خوب و بالایی دارند و از لحاظ زیبایی شناسی واقعاً بی نظیر هستند. یک مثال خوب از کامپوزیت نانوفیل واقعی می تواند فیل تکس اولترا باشد.
۳-کامپوزیت هیبریدی
کامپوزیت های هیبریدی خود به دو دسته ی کامپوزین میکروهیبریدی و نانوهیبریدی تقسیم می شوند. وقتی از واژه ی هیبرید استفاده می کنیم یعنی این نوع کامپوزیت ترکیبی می باشد و این به این معنی است که شما مخلوطی از ذرات کوچک و ذرات بزرگ را در اختیار دارید.
کامپوزیت میکروهیبریدی
با یک کامپوزیت میکروهارت هیبرید، شما پرکننده بسیار خوبی را در اختیار دارید؛ به این معنی که استحکام این کامپوزیت ها واقعا خوب و مثال زدنی می باشد و توانایی پولیش آن نیز بد نیست. اگرچه این کامپوزیت ها در زمان قرار دادن از نظر ظاهری واقعاً خوب به نظر می رسند، اما با گذشت زمان، ماه ها و ماه ها بعد و یا حتی سال ها بعد شروع به از دست دادن جلای خود می کنند. همچنین کامپوزیت های میکروهیبرید در نمای بیرونی بسیار خشن تر از سایر کامپوزیت ها به نظر می رسند.
یکی دیگر از ویژگی های کامپوزیت های میکروهیبریدی این است که این کامپوزیت ها دارای ذرات نسبتا بزرگتری نسبت به سایر کامپوزیت ها می باشند و از آنجایی که این کامپوزیت ها به مرور زمان فرسوده می شوند، برخی از آن ذرات بزرگ تر در سطح به دلیل سایش، بیشتر در معرض دید قرار می گیرند و در واقع از خود رزین کنده می شوند. این ویژگی باعث می شود که حفره هایی یا اساساً چیزی شبیه به چاله هایی ناهنجار روی سطح کامپوزیت باقی بماند که این موضوع برای بیماران چندان خوشایند نمی باشد. اگر کامپوزیتی را دیدید که روی سطح آن بسیار زبر به نظر می رسد، به احتمال زیاد یک کامپوزیت میکروهیبرید است.
کامپوزیت نانوهیبریدی
در این قسمت قصد داریم در مورد نوع دیگری از کامپوزیت ها یعنی کامپوزیت های نانوهیبرید صحبت کنیم. هنگامی که ما کامپوزیت های نانوهیبرید را با برخی کامپوزیت های میکروهیبرید مقایسه می کنیم، این دو نوع بسیار شبیه به هم هستند. آن ها اساساً استحکام و خواص یکسانی دارند. نکته دیگری که باید در نظر گرفت این است که نانوهیبریدها حاوی ذرات در اندازه نانو می باشند. با این حال، آنها پرکننده های نانو واقعی نیستند، زیرا فقط حاوی ذرات نانو نیستند، بلکه در واقع با ذرات بزرگ تر دیگری نیز مخلوط می شوند. کامپوزیت های میکروهیبرید و نانوهیبرید، استحکام خوبی را به شما ارائه می دهند. همچنین از لحاظ ویژگی های زیبایی شناسی نیز، در حقیقت در بین تمامی استفاده کنندگان محبوب هستند و می توان گفت که کامپوزیت های مورد قبول جهانی می باشند.
۴-کامپوزیت های قابل جریان یا flow
دسته بعدی از کامپوزیت ها که در مورد آن بحث خواهیم کرد، کامپوزیت های قابل جریان می باشند. در حال حاضر، این نوع از کامپوزیت ها یعنی کامپوزیت های قابل جریان معمولاً محتوای پرکننده کمتر و محتوای ماتریس رزین بالاتری دارند. کامپوزیت های قابل جریان به اندازه کامپوزیت های مبتنی بر خمیر قوی نمی باشند و به این دلیل که از محتوای ماتریس بالاتری برخوردار هستند، تمایل بیشتری به ساییده شدن و تحلیل رفتن دارند. در حال حاضر، همین تحلیل رفتن می تواند یک نوع عارضه جانبی منفی برای کامپوزیت های قابل جریان باشد، زیرا اگر این کامپوزیت ها را به عنوان تنها ترمیم قرار دهید، می توانند انقباض اندک بیشتری داشته باشند.
ین نوع کامپوزیت ها برای ترمیم هایی که نیاز به دقت بالا و دسترسی محدودی دارند، بسیار ایده آل است. همچنین این کامپوزیت بیشتر برای ترمیم های کوچک به خصوص دندان های شیری مناسب است. همچنین ویژگی دیگر این کامپوزیت ها سهولت کاربرد، کاهش احتمال تشکیل حباب و امکان ایجاد لایه نازک می باشد و اینکه بسیار شبیه دندان های واقعی می باشد.
۵- کامپوزیت بالک فیل
کامپوزیت بعدی که در مورد آن صحبت خواهیم کرد، کامپوزیت های بالک فیل جریان پذیر می باشند که به عنوان پرکننده های حجیم پایه نیز شناخته می شوند و برای ترمیم های پایه دندان های خلفی استفاده می شوند. این نوع از کامپوزیت ها معمولاً کمی جریان پذیرتر هستند. با این حال، آنها را جز پرکننده های حجیم در نظر گرفته اند، به این معنی که می توانید کامپوزیت های بولک فیل را اساساً در مراحل بالاتر یا عمیق‌تری نسبت به کامپوزیت های سنتی قرار دهید.
کامپوزیت های بولک فیل معمولاً محتوای پرکننده کمتر به همراه محتوای ماتریس بالاتر دارند و همین محتوای پرکننده کمتر در این مورد سودمند می باشد. ویژگی های این کامپوزیت می تواند زمان درمان را کوتاه تر کند. با این حال، این کامپوزیت ها آنقدر قوی نیستند و اکثر آنها به عنوان لایه های پایه استفاده می شوند، به این صورت که مثلا شما محل ترمیم را به اندازه چهار میلیمتر با کامپوزیت بولک فیل قابل جریان پر کنید، سپس لایه سطحی ترمیم را (با حداقل 2 میلی متر ضخامت) با رزین های کامپوزیتی معمول متاکریلات مانند Opallis، Llis، Opus Fulk Flashing بپوشانید.
نکات مهم
- اندازه ذرات پرکننده در یک کامپوزیت می تواند بر استحکام، مقاومت در برابر سایش و انقباض ترمیم تأثیر بگذارد.
- پر کردن با کامپوزیت همه کاره بوده و هم برای دندان های قدامی و هم برای دندان های خلفی مناسب می باشد.
- کامپوزیت ها در برابر فشارهای روزانه غذا خوردن و جویدن مقاومت دارند.
- برای به حداقل رساندن احتمال خرابی کامپوزیت ها، باید روی آماده سازی حفره های کوچک، جداسازی مناسب، اچینگ مناسب و غیره تمرکز کرد.
سوالات متداول
مزایای استفاده از کامپوزیت های دندانی بر پایه رزین در دندانپزشکی ترمیمی چیست؟
کامپوزیت دندانی مبتنی بر رزین نیازی به سوراخ کاری زیادی ندارد، بنابراین ساختار طبیعی دندان حفظ می شود. همچنین مواد این کامپوزیت ها در عرض چند ثانیه سفت می شوند و به دندان می چسبند و به آن استحکام بیشتری می دهند.
کامپوزیت های دندانی چه تفاوتی با سایر مواد ترمیمی مانند آمالگام یا سرامیک دارند؟
اولاً، در مقایسه با ترمیم های آمالگام، کامپوزیت های دندانی زیبایی بسیار بیشتری ارائه می دهند و ظاهری بسیا طبیعی را جلوه می دهند. جدای از آن، آزادسازی جیوه آمالگام و اتصال به ساختار دندان، کامپوزیت را به یک انتخاب ارجح تبدیل می کند. رزین های کامپوزیت نسبت به سرامیک ها شکننده تر هستند.
دندانپزشک هنگام انتخاب نوع مناسب کامپوزیت دندان برای بیمار چه عواملی را باید در نظر بگیرد؟
هنگام انتخاب کامپوزیت مناسب برای بیمار عواملی باید در نظر گرفته شوند تا بهترین نتیجه حاصل شود؛ از جمله: جلا دادن مواد، رنگ طبیعی دندان، سن، جنسیت، اهداف و انتظارات اصلاح لبخند، استحکام کامپوزیت، نحوه سایش آن در دهان بیمار و همچنین استحکام باند و چسبندگی آن.
سه جزء اصلی کامپوزیت دندان چیست؟
سه جزء اصلی کامپوزیت دندان عبارتند از یک ماتریس پلیمری، یک عامل جفت کننده و یک ذره پرکننده. ماتریس با پرکننده ترکیب می شود تا یک ماده کامپوزیت مانند متشکل از سرامیک و پلیمر تشکیل شود.
چگونه سایه و رنگ مناسب کامپوزیت دندان را برای ترمیم بیماران باید انتخاب کرد؟
هنگام انتخاب رنگ مناسب کامپوزیت دندان باید به نکات زیر توجه کرد:
- سایه و رنگ کامپوزیت باید زیر منابع مختلف نور بررسی شود تا بیشترین همخوانی را با سایر دندان های بیمار داشته باشد.
- دندان های بیمار باید با بزاق مرطوب شده باشد، زیرا کم آبی باعث سفیدتر شدن ظاهر دندان ها می شود. دندان ها پس از اینکه مانعی لاستیکی برای در امان ماندن آن ها از بزاق اعمال می کنید، خشک می شوند و بنابراین باید قبل از استفاده از این لایه تطبیق رنگ انجام شود.
- بهترین فاصله اپراتور از دهان، دندان و موقعیت بیمار فاصله 61 سانتی متر (2 فوت) تا 183 سانتی متر (6 فوت) برای تطبیق سایه و رنگ ایده آل کامپوزیت با سایر دندان های بیمار در نظر گرفته می شود.
- انجام تست Squint که به جهت محدود کردن نور انجام می شود.
