دستگاه آمالگاماتور یک ابزار اساسی در زمینه دندانپزشکی است که در ترمیم دندان های آسیب دیده کاربرد دارد. این دستگاه در واقع برای تهیه ماده آمالگام که یکی از انواع پرکننده های دندان است، استفاده میشود. آمالگام از آلیاژ فلزاتی از جمله جیوه، سرب، نقره و مس ساخته شده است. نام آمالگاماتور از دو واژه آمالگام به معنای مخلوط کردن مواد آلیاژی و آتور به معنای عامل یا اپراتور گرفته شده است. دستگاه آمالگاماتور مواد را با دقت و سرعت بالا ترکیب می کند تا دندانپزشکان بتوانند به راحتی ترمیم دندان را به طور کامل و درست انجام دهند. اما سوالات زیادی در مورد این دستگاه وجود دارد. از جمله این سوالات نحوه استفاده از این دستگاه است و یا اینکه دستگاه آمالگاماتور از چه اجزایی تشکیل شده است؟ چند مدل آمالگام دندان وجود دارد؟ به غیر از آمالگام از چه مواد دیگری می‌توان برای پرکردن دندان استفاده کرد؟ برای پاسخ به این سوالات در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
کاربرد و ویژگی های دستگاه آمالگاماتور در دندانپزشکی
قبل از اینکه به سراغ پاسخ به سوالات بالا برویم، ابتدا باید با کاربرد و ویژگی های این دستگاه آشنا شویم. دستگاه آمالگاماتور ابزاری حیاتی است که در مطب های دندانپزشکی برای ترکیب مواد ترمیمی استفاده می شود. به بیان ساده تر، آمالگاماتور دندانی ابزار مهمی در زمینه پرکردن دندان های آسیب دیده بیماران است. این دستگاه به دندانپزشکان اجازه می دهد تا موادی مانند کپسول های آمالگام نقره و گلاس آینومرها را با دقت و کارایی بالا ترکیب کنند.
یکی از مزایای اصلی استفاده از آمالگاماتور در دندانپزشکی ایجاد ایمنی بیشتر برای بیماران و البته دندانپزشکان است. این دستگاه به دندانپزشکان این امکان را می دهد که مواد ترمیمی را بدون تماس مستقیم با مواد مضر مانند جیوه که بخار سمی تولید می‌کند ترکیب کنند.
همچنین دستگاه آمالگاماتور با عملکرد خودکار مواد را با سرعت بالایی ترکیب می کنند. این ویژگی دستگاه به دندانپزشکان این امکان را می دهد که مواد ترمیمی را در زمان کمتری تهیه کنند که از انتظار طولانی مدت بیماران جلوگیری می کند. همچنین ترکیب مواد با استفاده از آمالگاماتور به طور دقیق انجام میشود که این از ویژگی های حیاتی این دستگاه است؛ زیرا ترکیب نادرست مواد ممکن است منجر به عوارض درمانی شود. این ویژگی ها دستگاه آمالگاماتور را به یکی از نیازهای ضروری هر دندانپزشک در حین ترمیم تبدیل می کند.
نحوه استفاده از دستگاه آمالگاماتور
دستگاه آمالگاماتور دارای دو مخزن مجزا می باشد که برای ریختن مواد مورد نیاز خمیر آمالگام و جیوه استفاده می شود. برای تهیه خمیر آمالگام، دستگاه به طور خودکار مقدار مناسب پودر آمالگام و مواد را با توجه به نسبت های مورد نیاز ترکیب می کند. به این ترتیب یک خمیر یکنواخت را تولید می کند که آماده تزریق به حفره دندان تراشیده شده است. در تهیه آمالگام برخی از دندانپزشکان ممکن است از ترکیبات مختلف جیوه برای موارد مختلف استفاده کنند. انعطاف پذیری دستگاه به دندانپزشکان اجازه می دهد تا ترکیبی دقیق برای نیازهای خاص بیماران ایجاد کنند.
پس از آماده سازی مواد، آمالگام آماده شده به قسمت خروجی دستگاه می رود. برای اینکه مواد به سرعت سفت نشوند و کاربرد خود را از دست ندهد باید در کمتر از ده ثانیه پس از آماده سازی در دندان بیمار تزریق و جاسازی شوند. این مرحله بسیار حیاتی است زیرا تاخیر در تزریق می تواند منجر به فشرده سازی و سختی ناکافی مواد آمالگام و جیوه شود.
علت استفاده از جیوه در آمالگام دندان
تقریباً نیمی ار آمالگام دندان جیوه مایع و نیمی دیگر از آلیاژ پودری نقره، قلع و مس است. جیوه برای چسباندن ذرات آلیاژ به یکدیگر و ایجاد یک ماده پرکننده قوی، بادوام و جامد استفاده می شود. خواص منحصر به فرد جیوه (در دمای اتاق به شکل مایع است که به خوبی با پودر آلیاژ پیوند می خورد) آن را به یکی از اجزای مهم آمالگام دندانی تبدیل می کند و به دوام آن کمک می کند.
اجزای آمالگاماتور
این دستگاه برای فرآیند ترکیب دارای بخش های مختلفی است. اجزای آمالگاماتور عبارتند از:
- مخزن اصلی: محفظه ای که مواد پرکننده دندان مانند جیوه و سرب را در خود جای می دهد.
- موتور الکتریکی: در واقع قلب دستگاه است که انرژی لازم برای مخلوط کردن مواد را فراهم می کند.
- محفظه اختلاط: بخشی که مواد پرکننده دندان را با دقت ترکیب می کند.
- پیچ تنظیم دستگاه: برای تنظیم سرعت و قدرت دستگاه آمالگاماتور استفاده می شود.
- گیره نگهدارنده: این قسمت به دندانپزشک اجازه می دهد تا دستگاه را به طور دقیق در دست گرفته و کنترل کند.
- میکروسوئیچ ایمنی: برای جلوگیری از بروز اتفاقات و حوادث اضطراری در دستگاه استفاده می شود.
- پوشش محافظ: برای محافظت از کاربر در برابر مواد آلیاژی و ترکیبات شیمیایی مخرب استفاده می شود.
- تایمر: این قسمت می تواند در دستگاه به صورت دیجیتال یا آنالوگ باشد و زمان لازم برای ترکیب مواد را کنترل می کند.
انواع دستگاه آمالگاماتور دندانی
سه نوع دستگاه آمالگاماتور دربازار موجود می باشد که هر کدام دارای ویژگی ها و مدل های متفاوتی از برندهای مختلف هستند. این 3 نوع به شرح زیر است:
1. دستگاه آمالگاماتور کپسولی
آمالگاماتور کپسولی دستگاهی است که از کپسول حاوی آمالگام و جیوه به عنوان واحد مصرفی استفاده می کند. در این نوع دستگاه امکان تنظیم میزان پودر و جیوه وجود ندارد؛ زیرا شرکت سازنده میزان و نسبت آمالگام و جیوه را تعیین کرده و در کپسول قرار داده است. دستگاه دارای صفحه نازکی است که جیوه را از پودر جدا می کند و با راه اندازی دستگاه، پودر آمالگام و جیوه با هم ترکیب می شوند و ماده نهایی آماده استفاده می شود.
2. آمالگاماتور ترکیبی (پودر)
در دستگاه آمالگاماتور ترکیبی، آمالگام به صورت پودر تهیه می شود و سپس با جیوه ترکیب می شود. این دستگاه دارای مخازن مجزا برای پودر آمالگام و جیوه می باشد. در این دستگاه مقدار لازم آمالگام و جیوه در مخازن مربوطه قرار می گیرد و با استفاده از اهرم یا کنترلر نسبت ترکیب آمالگام و جیوه مشخص می شود. سپس این مواد به مقدار معین وارد میکسر دستگاه شده و در نهایت مخلوط به دست آمده به صورت خمیر آمالگام به خروجی دستگاه می رسد. در این نوع دستگاه میزان پودر آمالگام قابل تنظیم است اما میزان جیوه همیشه ثابت است.
3. دستگاه آمالگاماتور پودر و کپسول
این نوع دستگاه دارای دو عملکرد دستگاه کپسولی و پودری نیز می باشد. برای استفاده از این دستگاه، دندانپزشک تصمیم می گیرد که با توجه به شرایط پیش رو از کدام یک استفاده کند.
تعمیر و نگهداری آمالگاماتور
برای نگهداری از دستگاه آمالگاماتور نکات زیر را بررسی و رعایت کنید:
- آمالگاماتور را در مکانی ثابت و مشخص قرار دهید؛ این باعث می شود دستگاه قوی و پایدار باشد.
- همیشه سطح قدرت دستگاه را با ابزار مناسب و دقیق تنظیم کنید. از ابزار تیز برای تنظیم استفاده نکنید تا آسیبی به دستگاه وارد نشود.
- لطفا قبل از توقف کامل دستگاه را لمس نکنید و با فشار دست آن را متوقف نکنید. این کار از آسیب دیدن دستگاه جلوگیری می کند.
- آمالگاماتور را پشت پنجره قرار ندهید تا از نور خورشید محافظت شود. این تابش می تواند به دستگاه و نمونه های شیمیایی موجود در دستگاه آسیب برساند.
- به صورت هفته ای مواد خشک موجود در دستگاه آمالگاماتور را خارج کنید. این کار را توسط برس های مخصوص انجام دهید.
نحوه پرکردن دندان با آمالگام
آمالگام دندانی ماده ای نقره ای رنگ است که از مخلوطی از فلزات از جمله جیوه مایع و آلیاژ پودری متشکل از نقره، قلع و مس تشکیل شده است. تقریباً نیمی (50%) از آمالگام دندانی از نظر وزنی از جیوه است. خواص شیمیایی جیوه به آن اجازه می دهد تا با ذرات آلیاژ نقره، مس و قلع واکنش داده و به یکدیگر متصل شود و یک ماده یکنواخت را تشکیل دهد.
مراحل ترمیم دندان با آمالگام
در این بخش به طور خلاصه مراحل ترمیم دندان را می خوانید:
- بی حس کردن دندان: دندانپزشک دندان را با تزریق داروی بی حسی موضعی بی حس می کند.
- حذف پوسیدگی: دندانپزشک ساختار دندان پوسیده یا آسیب دیده را با ابزارهای موجود بر روی یونیت دندان پزشکی از جمله هندپیس برمی دارد.
- تمیز کردن: دندانپزشک دندان را با کمک مواد شیمیایی تمیز می کند تا باکتری ها را از بین ببرد.
- آماده سازی دندان: حفره دندان برای پر کردن آماده می شود.
- آماده سازی آمالگام: آلیاژ پودری با جیوه مایع در دستگاه آمالگاموتور قرار میگیرد تا آمالگام اولیه ایجاد شود.
- پر کردن: دندانپزشک آمالگام را درون حفره دندان قرار می‌دهد.
- شکل دهی: آمالگام باید طوری شکل داده شود که با خطوط طبیعی دندان مطابقت داشته باشد.
- پولیش کردن: محل پر شدگی دندان قبل از سفت شدن کامل آمالگام صیقل داده میشود تا لبه های ناهموار آن صاف شود.
مراقبت های بعد از ترمیم دندان
- ممکن است دندان پر شده برای مدتی به گرما و سرما حساس باشد.
- باید تا زمان سفت شدن کامل آمالگام از جویدن غذاهای سفت پرهیز کنید که این پرهیز احتمالا تا 24 ساعت طول می کشد.
- برای ماندگاری پرکردگی، بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید.
- پر کردن با آمالگام را می توان در یک جلسه دندانپزشکی انجام داد.
نتیجه گیری
در این مقاله به یکی دیگر از تجهیزات دندانپزشکی به نام دستگاه آمالگاماتور پرداختیم. به طور کلی از این دستگاه برای ترمیم دندان یا پرکردن دندان با ترکیبی از مواد ترمیمی استفاده می شود. این دستگاه دارای سه نوع می باشد که شامل آمالگاماتور کپسولی، آمالگاماتور ترکیبی و آمالگاماتور دو کاره می باشد که هر کدام ویژگی های خود را دارند. در خرید تجهیزات دندانپزشکی همواره فروشنده معتبر را انتخاب کنید تا دستگاهی که خریداری می کنید دارای عملکرد درستی باشد.
