پست دندان چیست؟ در مقایسه با ایمپلنت، کدام یک بهتر است؟
شکستن دندان همیشه ناخوشایند است و علاوه بر ایجاد درد، باعث به‌وجود آمدن مشکلات فراوان می شود. در برخی موارد می توان دندان شکسته را با استفاده از مواد ترمیمی بازسازی کرد، اما این تنها در صورتی امکان پذیر است که شکستگی محدود به مینای دندان باشد. اگر شکستگی تا عصب، زیر لثه یا حتی زیر سطح استخوان پیش برود، برای ترمیم و تقویت ریشه اقدامات تخصصی لازم است و در صورتی که این کار امکان پذیر نباشد، باید ریشه دندان را کشید و با ایمپلنت جایگزین کرد. در شرایطی نیز استفاده از پست دندان به جای ایمپلنت گزینه مقرون به صرفه تری است.
پست دندان در مقایسه با ایمپلنت
هنگام بررسی ترمیم های دندانی، درک تفاوت بین ایمپلنت دندان و پست دندانی مهم است. ایمپلنت دندانی به عنوان ریشه مصنوعی دندان عمل می کند که در درجه اول برای جایگزینی دندان های از دست رفته استفاده می شود. از سوی دیگر، پست دندانی از روکش ها یا بریج های دندانی پشتیبانی می کند که معمولاً برای ترمیم دندان های پوسیده که تحت درمان ریشه قرار گرفته اند، استفاده می شوند. ایمپلنت ها به گونه ای طراحی شده اند که برای ثبات با استخوان فک ادغام شوند و راه حل های بلند مدتی را برای سلامت دهان و دندان و زیبایی ارائه دهند. در مقابل، پست ها به عنوان لنگر برای ترمیم های دندانی عمل می کنند و بسته به پیچیدگی، راحتی، زیبایی و عوامل هزینه، در مواد مختلفی عرضه می شوند. در حالی که هر دو در درمان های دندانپزشکی ضروری هستند، انتخاب بین پست و ایمپلنت در نهایت به نیازهای فردی و الزامات خاص دندان مورد نظر و نظر دندانپزشک بستگی دارد. درک این تمایزات می تواند به شما در تصمیم گیری آگاهانه در مورد سلامت دندان بیمار کمک کند.
تفاوت اصلی پست و ایمپلنت
پست (Post): قطعه ای ترمیمی به شکل میله است که از جنس فلز (طلا یا کروم-کبالت)، فایبرگلاس، زیرکونیوم یا تیتانیوم ساخته می شود. این میله پس از درمان و پرکردن کانال، درون ریشه دندان قرار می گیرد تا پایه ای برای ساخت تاج فراهم کند. شرط استفاده از پست این است که ریشه دندان سالم و بدون آسیب شدید باشد.
ایمپلنت (Implant): جایگزین کامل ریشه دندان از دست رفته است. معمولاً از جنس تیتانیوم ساخته شده و طی عمل جراحی درون استخوان فک کاشته می شود. روش کاشت ایمپلنت تهاجمی تر، زمان برتر و هزینه برتر از نصب پست است.
اگر دندان زنده باشد و شکستگی به لثه نرسیده و بخش زیادی از آن باقی مانده باشد، می‌توان آن را کمی تراش داد و روکش (تاج) نصب کرد و اگر دندان به گونه ای شکسته باشد که عصب آن آسیب دیده باشد، پس از درمان ریشه (عصب کشی)، نصب پست برای بازسازی ساختار دندان ضروری است.
مراحل دریافت پست دندانی
به طور کلی فرآیند قرار دادن پست دندانی شامل چند مرحله دقیق و برنامه ریزی شده است تا بهترین نتیجه درمانی حاصل شود:
1. بی حسی و آماده سازی دندان: دندانپزشک ابتدا ناحیه مورد نظر را بی حس کرده و دندان را به طور کامل تمیز می کند تا برای مراحل بعد آماده باشد.
2. درمان ریشه: در اکثر موارد، قبل از قرار دادن پست، درمان ریشه (اندودنتیک) انجام می شود تا کانال دندان از بافت های آسیب دیده یا عفونی پاک شود و شکل مناسبی برای جایگذاری پست ایجاد گردد.
3. قرار دادن پست: پست به‌صورت سفارشی طراحی می شود تا به طور کامل در کانال آماده شده قرار گیرد. سپس با استفاده از مواد چسباننده مخصوص، به طور ایمن در جای خود تثبیت می شود. این مرحله پایه محکمی برای ترمیم بعدی ایجاد می کند.
4. قالب گیری و ترمیم موقت: پس از تثبیت پست، قالب‌گیری دقیق از دندان انجام می شود. در این مرحله ممکن است روکش یا بریج موقت برای حفاظت از ساختار دندان تا آماده شدن ترمیم نهایی، قرار داده شود.
5. نصب ترمیم نهایی: روکش یا بریج دائمی که مطابق با شکل و رنگ دندان های بیمار ساخته شده است، بر روی پایه نصب و با مواد مخصوص چسبانده می شود تا استحکام و دوام طولانی مدت آن تضمین شود.
مرمت و قالب گیری در پست گذاری دندان
قالب گیری دقیق و ترمیم نهایی، بخش کلیدی در موفقیت درمان پست دندانی هستند. پس از قرارگیری پست، کانال و ساختار دندان به‌طور دقیق شکل دهی می شود تا پایه ای پایدار برای روکش یا بریج ایجاد گردد.
• قالب گیری به لابراتوار این امکان را می دهد که روکش یا بریج سفارشی با انطباق کامل ساخته شود.
• روکش به شکل دندان طبیعی طراحی شده و روی پایه قرار می گیرد تا علاوه بر بازیابی عملکرد جویدن، زیبایی ظاهری دندان نیز حفظ شود.
• این ترمیم نهایی نه تنها از ساختار زیرین دندان محافظت می کند، بلکه هماهنگی رنگ و شکل آن با سایر دندان ها، نتیجه ای طبیعی و ماندگار ایجاد می کند.
مقایسه انواع روش های نصب پست
برای نصب پست با توجه به شرایط دندان باید از روند های مختلفی استفاده کرد. در ادامه نصب پست دندان در انواع مختلف شرایط به صورت گام به گام بیان شده است.
مراحل نصب پست در دندان زنده:
1. تمیز کردن و درمان کانال
2. قرار دادن پست درون ریشه
3. ترمیم بخش بالایی ریشه و تراش آن
4. نصب تاج روی دندان
این روش هزینه بیشتری از نصب ساده روکش دارد اما تقریباً دو برابر ارزان تر و سریع تر از ایمپلنت است.
نصب پست در دندان مرده:
اگر دندان مرده و در سطح لثه شکسته باشد، ابتدا باید کانال ها درمان شوند. در صورتی که امکان اتصال تاج به لبه ریشه وجود داشته باشد، می توان با استفاده از تکنیک های تخصصی ریشه را تقویت کرد و پست گذاشت. در غیر این صورت دندان باید کشیده شود. مراحل نصب پست در دندان مرده عبارت است از:
1. بیرون آوردن ریشه تا بالای لثه
2. درمان کانال
3. نصب پست
4. بازسازی استامپ (بخش بالایی ریشه)
5. تراش دندان
6. نصب تاج
این روش نسبت به دندان زنده پیچیده تر و پر هزینه تر است و به مهارت بالای دندانپزشک نیاز دارد.
نصب پست با شکستگی استخوان
در این شرایط، دندانپزشک باید طی چند ماه با کمک ارتودنسی، ریشه را از استخوان بیرون بکشد، سپس کانال ها را درمان کرده، پست و روکش نصب کند. این کار به مهارت بالایی نیاز دارد و در صورت نبود متخصص با تجربه، معمولاً دندان کشیده شده و ایمپلنت گذاشته می شود.
مزایای استفاده از پست دندان
در خصوص مزایای حفظ ریشه و استفاده از پست می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• صرفه جویی در زمان نسبت به ایمپلنت
• کاهش خطر عوارض جراحی
• هزینه کمتر نسبت به ایمپلنت
• پیشگیری از آتروفی یا تحلیل استخوان فک
• افزایش ضخامت لثه با استفاده از تکنیک های خاص مانند BOPT
حفظ ریشه می تواند دندان را حدود 10 تا 15 سال حفظ کند و پس از آن در صورت نیاز، ایمپلنت جایگزین شود.
نصب ایمپلنت برای دندان شکسته
اگر ریشه دندان شکسته و غیرقابل ترمیم باشد، باید با ایمپلنت جایگزین شود. به طور کلی ایمپلنت خود از سه قسمت ریشه یا فیکسچر، اباتمنت و روکش یا تاج تشکیل شده است. ریشه همان قسمتی است که درون استخوان فک جایگذاری می شود و نقش ریشه دندان را ایفا می‌کند. جایگذاری فیکسچر می تواند در سه حالت انجام شود:
1. کشیدن دندان و نصب فوری ایمپلنت
2. کشیدن دندان و نصب ایمپلنت پس از 2 تا 3 ماه
3. کشیدن دندان و نصب ایمپلنت پس از 6 ماه
هرچه فاصله بیشتر شود، تحلیل استخوان افزایش می یابد و احتمال نیاز به جراحی پیوند استخوان نیز افزایش پیدا می کند. حتی با وجود ایمپلنت، احتمالا تحلیل استخوان به مرور ادامه می یابد و نیاز به معاینات دوره ای وجود دارد.
عواقب عدم استفاده از پست دندانی
در صورتی که دندان ضعیف‌شده فاقد پست دندانی باشد، احتمال بروز مشکلات متعددی وجود دارد که می تواند سلامت و عملکرد سیستم دهانی را تحت تأثیر قرار دهد. تاج دندان (بخش قابل مشاهده دندان) برای پایداری به ریشه و ساختار زیرین متکی است. زمانی که این ساختار پشتیبان به اندازه کافی تقویت نشود، خطر شکستگی دندان به طور چشمگیری افزایش می یابد که می تواند منجر به درد، عفونت و التهاب بافت های اطراف شود.
عدم وجود پست همچنین ممکن است باعث نا هم ترازی دندان ها شود که بر بایت (اکلوژن) و عملکرد طبیعی جویدن اثر منفی می گذارد. این نا هم ترازی می تواند به تجمع پلاک و افزایش خطر پوسیدگی منجر شود، زیرا هم ترازی صحیح نقش مهمی در حفظ بهداشت دهان دارد.
در موارد شدید، عدم استفاده از پست ممکن است نیاز به درمان های پیچیده تر یا حتی کشیدن دندان را به همراه داشته باشد که در این صورت احتمالا نیاز شما به استفاده از ایمپلنت ضروری است. بنابراین، پست های دندانی نقش مهمی در ایجاد ثبات، پیشگیری از آسیب های ساختاری و حفظ طول عمر و عملکرد دندان ایفا می کنند.
نتیجه گیری
اگر تنها یک دندان آسیب دیده و بقیه دندان ها سالم باشند، معمولاً حفظ ریشه و نصب پست انتخاب مناسب تری است؛ چون سریع تر، کم تهاجمی تر و ارزان تر است. در مواردی که ریشه غیر قابل ترمیم باشد، ایمپلنت گزینه مناسب تری خواهد بود. انتخاب نهایی به مهارت دندانپزشک بستگی دارد؛ زیرا توانایی او در ترمیم یا کشیدن دندان، تعیین‌کننده مسیر درمان است.
سوالات متداول
پست های دندانی زمانی به‌کار می روند که ساختار دندان به حدی ضعیف شده باشد که نتواند به تنهایی از روکش یا بریج پشتیبانی کند. این پست ها با ایجاد استحکام درونی، خطر شکستگی، درد و جابه‌جایی دندان را کاهش می دهند و عملکرد و زیبایی دندان را حفظ می کنند. در انتخاب درمان، لازم است اثر بخشی پست و سایر گزینه های جایگزین نیز بررسی شود.
پست معمولاً زمانی استفاده می شود که دندان پس از درمان ریشه یا به‌علت تخریب گسترده بافت سخت، استحکام کافی برای نگهداری روکش نداشته باشد. پیش از تصمیم به نصب پست، باید سایر گزینه ها مانند پرکردگی تقویتی یا روکش مستقیم بررسی شود، زیرا خارج کردن پست پس از نصب می تواند دشوار باشد. انتخاب نهایی باید بر اساس ارزیابی دقیق دندانپزشک صورت گیرد.
دوام پست دندانی به عواملی نظیر کیفیت مواد، مهارت دندانپزشک، میزان نیروی جویدن و مراقبت بیمار بستگی دارد. به‌طور متوسط، پست های دندانی بین ۱۰ تا ۱۵ سال عمر می کنند. پس از این مدت یا در صورت بروز مشکل، باید گزینه های تعویض یا ترمیم توسط دندانپزشک بررسی شود.
در صورتی که ساختار دندان سالم و مستحکم باشد، می‌توان روکش را بدون استفاده از پست نصب کرد. پست تنها در شرایطی به‌کار می رود که دندان برای نگهداری روکش به تقویت اضافی نیاز داشته باشد. ارزیابی این موضوع به نظر تخصصی دندانپزشک و شرایط بالینی دندان بستگی دارد.
