همه نکات فلوراید تراپی دندان

در این مقاله قصد داریم تمام نکات در مورد فلوراید تراپی را بیان کنیم. در این راستا ابتدا لازم است بدانیم که فلوراید چیست و بعد به سراغ نکات مهم در مورد فلورایدتراپی برویم. فلوراید یک ترکیب شیمیایی است که شامل عنصر فلور (F) است. این ماده به‌طور طبیعی در آب، خاک و برخی مواد غذایی وجود دارد و به‌ویژه به خاطر خواص مفیدش در پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها شناخته می‌شود.

نحوه عملکرد و فواید فلوراید

فلوراید با بازگرداندن مواد معدنی به سطوح دندان، که ممکن است باکتری‌ ها آن را از بین برده باشند، عمل می‌ کند. همچنین می‌ تواند رشد باکتری‌ های مضر دهان را مهار کرده و از پوسیدگی بیشتر دندان ها جلوگیری کند. فلوراید نمی‌تواند پوسیدگی را از بین ببرد، اما ضمن ایجاد یک سطح بیرونی قوی‌ تر برای دندان‌ های فرد، می‌تواند به جلوگیری از نفوذ پوسیدگی به قسمت‌ های عمیق‌ تر دندان‌ ها کمک کند.

فلوراید تراپی هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان مفید است. هر چه کودکان زودتر تحت فلورایدتراپی قرار بگیرند، احتمال پوسیدگی دندان در آن ها کمتر می‌ شود. یکی از مطالعات اخیر نشان داده که کودکان و نوجوانانی که به مدت یک سال تحت فلورایدتراپی قرار گرفتند،۴۳ درصد احتمال پوسیدگی و ایجاد حفره‌ های دندانی کمتری دارند.

تعریف فلوراید تراپی

فلوراید تراپی به معنای رساندن فلوراید به دندان‌ ها به صورت موضعی یا سیستمیک است که برای جلوگیری از پوسیدگی دندان که منجر به ایجاد سوراخ و حفره می‌شود، طراحی شده است. معمولاً فلوراید به صورت موضعی با استفاده از ژل، لاک، خمیردندان یا دهانشویه روی دندان‌ ها اعمال می‌ شود.

استفاده سیستمیک از فلوراید شامل استفاده از مکمل‌ های فلوراید به شکل قرص یا قطره است که بلعیده می‌ شوند. این نوع مصرف به ندرت در جایی که منابع آب عمومی حاوی فلوراید است، استفاده می‌ شود، اما در برخی از کشور های اروپایی رایج است.

مزایای فلوراید تراپی

فلوراید تراپی در حوزه دندانپزشکی مدرن به طور معمول انجام می‌ شود و عموماً به عنوان یک روش مفید مورد قبول است. فلوراید تراپی عمدتاً از سه طریق با پوسیدگی دندان مبارزه می‌ کند.

فلوراید تراپی با تقویت فرآیند رمینرالیزاسیون دندان، باعث رمینرالیزاسیون دندان‌ ها می‌ شود. فلوراید موجود در بزاق، در جایی که دمینرالیزاسیون رخ داده است، جذب سطح دندان می‌ شود. وجود این فلوراید به نوبه خود سایر مواد معدنی (مانند کلسیم) را جذب می‌ کند و در نتیجه منجر به تشکیل مواد معدنی جدید در دندان‌ها می‌ شود.

فلوراید می‌ تواند دندان‌ها را در برابر تشکیل پوسیدگی مقاوم‌ تر کند. مواد معدنی جدید دندان که توسط فرآیند رمینرالیزاسیون در حضور فلوراید ایجاد می‌ شوند، در واقع یک ترکیب معدنی سخت‌تر از زمانی است که در دندان در ابتدا تشکیل شده بود. دندان‌ ها عموماً از هیدروکسی آپاتیت و هیدروکسی آپاتیت کربناته تشکیل شده‌اند. زمانی که فلوراید وجود دارد، فلورآپاتیت در طول فرآیند رمینرالیزاسیون، ایجاد می‌ شود که در برابر انحلال توسط اسیدها (دمینرالیزاسیون) مقاوم‌ تر می باشد.

فلورایدتراپی می‌ تواند توانایی باکتری‌ های دهان در تولید اسید را مهار کند. فلوراید با مختل کردن باکتری‌ ها و توانایی آن ها در متابولیسم قندها، میزان تولید اسید توسط باکتری‌ های ساکن در پلاک دندان را کاهش می‌ دهد. هرچه باکتری‌ ها قند کمتری مصرف کنند، ضایعات اسیدی کمتری تولید می‌ شود و کمتر در فرآیند دمینرالیزاسیون شرکت می‌ کنند.

انواع مختلفی از فلورایدتراپی وجود دارد که شامل درمان‌ های خانگی و فلوراید های موضعی حرفه‌ ای (PATF) می‌ شود. درمان‌ های خانگی را می‌ توان به دارو های بدون نسخه (OTC) و دارو های تجویزی تقسیم کرد. فلورایدتراپی‌ها، چه OTC و چه PATF، بر اساس کاربرد طبقه‌ بندی می‌ شوند. خمیردندان‌ ها، دهانشویه‌ ها، ژل‌ ها/فوم‌ ها، لاک‌ ها، مکمل‌ های غذایی حاوی فلوراید و فلوراید دار کردن آب از جمله آن ها هستند.

فلوراید تراپی، اگرچه برای بزرگسالان مفید است، اما در کودکانی که دندان‌ هایشان در حال رشد است، اهمیت بیشتری دارد. همزمان با رشد دندان‌ ها در استخوان‌ های فک انسان، مینای دندان نیز تشکیل می‌ شود. مصرف سیستمیک فلوراید منجر به افزایش فلورآپاتیت در ساختار معدنی مینای دندان می‌ شود.

روش‌های دریافت فلوراید و فلوراید تراپی

در ادامه رایج ترین روش هایی که از طریق آن ها می توان فلوراید دندان را تامین نمود بررسی می کنیم:

خمیردندان‌ ها

امروزه اکثر خمیردندان‌ ها حاوی 0.1٪ (1000 ppm) فلوراید هستند که معمولاً به شکل مونوفلوروفسفات سدیم (MFP) می‌ باشد؛ 100 گرم خمیردندان حاوی 0.76 گرم MFP (معادل 0.1 گرم فلوراید) است. گزارش شده است که خمیردندان حاوی 1500 ppm فلوراید در کاهش پوسیدگی دندان کمی مؤثر تر است. خمیردندان ممکن است باعث ایجاد یا تشدید درماتیت اطراف دهان شود که به احتمال زیاد ناشی از سدیم لوریل سولفات، یکی از ترکیبات خمیردندان، است.

گمان می‌ رود که SLS با تعدادی از مشکلات پوستی مانند درماتیت مرتبط باشد و معمولاً در آزمایشگاه‌ های تحقیقاتی به عنوان یک محرک استاندارد پوست که سایر مواد با آن مقایسه می‌ شوند، استفاده می‌ شود.

خمیردندان‌ های حاوی فلوراید قوی تجویزی معمولاً حاوی ۱.۱٪ (۴۹۵۰ ppm) سدیم F هستند، مثلاً PreviDent 5000 Plus یا تقویت‌ کننده. این نوع خمیردندان به همان روش خمیردندان‌ های معمولی استفاده می‌ شود. به خوبی ثابت شده است که ۱.۱٪ سدیم F به عنوان یک عامل پیشگیری از پوسیدگی ایمن و مؤثر می باشد. این کرم دندان تجویزی، یک بار در روز به جای خمیردندان معمولی استفاده می‌شود.

دهانشویه‌ ها

رایج‌ترین ترکیب فلوراید مورد استفاده در دهانشویه، سدیم فلوراید می‌ باشد. محلول‌ های  بدون نسخه ۰.۰۵٪ سدیم فلوراید (۲۲۵ ppm فلوراید) برای شستشوی روزانه در دسترس هستند. فلوراید با این غلظت برای افرادی که در معرض خطر بالای پوسیدگی هستند، به اندازه کافی قوی نیست. دهانشویه‌ های تجویزی برای افرادی که در معرض خطر بالای پوسیدگی هستند، مؤثر تر هستند، اما معمولاً برای کودکان، به ویژه در مناطقی که آب آشامیدنی حاوی فلوراید دارند، تجویز نمی‌ شوند. با این حال، در مناطقی که آب آشامیدنی حاوی فلوراید نیست، این دهانشویه‌ ها گاهی برای کودکان تجویز می‌ شوند.

ژل‌ ها/فوم‌ ها

ژل‌ ها و فوم‌ های فلوراید تراپی برای بیمارانی که در معرض خطر بالای پوسیدگی هستند، بیماران ارتودنسی، بیمارانی که تحت پرتو درمانی سر و گردن قرار می‌ گیرند، بیمارانی که جریان بزاق آن ها کاهش یافته است و کودکانی که دندان‌ های آسیاب دائمی آن ها باید سیلانت شود، اما نمی‌ شود، استفاده می‌ شود.

ژل یا فوم با استفاده از یک سینی دهانی که حاوی محصول است، اعمال می‌ شود. سینی با گاز گرفتن در دهان نگه داشته می‌ شود. استفاده از آن معمولاً حدود چهار دقیقه طول می‌ کشد و بیماران نباید حداقل 30 دقیقه پس از استفاده، دهان خود را بشویند، غذا بخورند، سیگار بکشند یا چیزی بنوشند. برخی از ژل‌ ها برای استفاده خانگی ساخته شده‌ اند و به روشی مشابه خمیردندان استفاده می‌ شوند. غلظت فلوراید در این ژل‌ ها بسیار کمتر از محصولات حرفه‌ای می‌ باشد.

وارنیش

فلوراید تراپی وارنیش نسبت به ژل‌ ها مزایای عملی بیشتری دارد، از جمله سهولت استفاده، طعم غیر زننده و استفاده از مقادیر کمتری فلوراید نسبت به ژل. وارنیش برای همان گروه از بیماران مانند ژل‌ ها و فوم‌ ها در نظر گرفته شده است. همچنین تاکنون هیچ مدرک منتشر شده‌ای وجود ندارد که نشان دهد وارنیش فلوراید که به صورت حرفه‌ای استفاده می‌شود، یک عامل خطر برای فلوروزیس مینای دندان است. وارنیش با یک برس اعمال می‌ شود و در عرض چند ثانیه خشک می‌ شود.

مقدار فلوراید مورد نیاز هر فرد

بسته به سلامت دهان و دندان بیمار، هر ۳، ۶ یا ۱۲ ماه یکبار، فلورایدتراپی حرفه‌ای در مطب دندانپزشک توصیه می شود. اگر فرد در معرض خطر بالای پوسیدگی دندان است، دندانپزشک ممکن است یک دهانشویه یا ژل مخصوص فلوراید را نیز برای استفاده منظم در خانه به او تجویز کند.

موارد زیر می‌توانند خطر ابتلا به پوسیدگی دندان را افزایش دهند:

• مصرف بیش از حد مواد مخدر یا الکل
• تغذیه نامناسب
• بهداشت دهان و دندان ضعیف
• کمبود مراقبت‌ های دندانپزشکی حرفه‌ای
• رژیم غذایی نامناسب
• خشکی دهان یا کاهش بزاق
• مینای ضعیف دندان

منابع رایج فلوراید غذایی عبارتند از:

• چای
• آب
• غذای پخته شده در آب
• ماهی‌هایی که با استخوان‌ هایشان خورده می‌ شوند
• شیر خشک نوزاد

مصرف بهینه فلوراید از طریق غذا، آب و مکمل‌ ها حاصل می‌شود. میزان توصیه شده روزانه فلوراید به شرح زیر اعلام شده است:

• تولد تا ۳ سالگی: ۰.۱ تا ۱.۵ میلی‌گرم
• ۴ تا ۶ سال: ۱ تا ۲.۵ میلی‌گرم
• ۷ تا ۱۰ سال: ۱.۵ تا ۲.۵ میلی‌گرم
• نوجوانان و بزرگسالان: ۱.۵ تا ۴ میلی‌گرم

فلوراید برای کودکان

اگر کودکی زیر ۳ سال سن دارد، باید با نظارت دقیق دندان‌ هایش را مسواک بزند و کافیست یک لایه نازک از خمیردندان فلوراید روی مسواک او قرار داده شود. توجه شود که خمیردندان باید کمتر از نیمی از برس مسواک را بپوشاند. خمیردندان حاوی فلوراید به اندازه یک نخودفرنگی برای کودکان ۳ تا ۶ ساله توصیه می‌شود. باید مراقب بود که کودکان هنگام مسواک زدن خمیردندان را بیرون بریزند.

فلوراید در آب آشامیدنی

قبل از اینکه فلوراید به مواد خمیردندان اضافه شود، مطالعات نشان می‌ داد افرادی که آب حاوی فلوراید مصرف می‌ کنند، ۴۰ تا ۶۰ درصد کمتر دچار پوسیدگی دندان می شوند. به حالت کلی توصیه می‌ شود که مقدار کمی فلوراید در آب آشامیدنی وجود داشته باشد.

عوارض جانبی مصرف بیش از حد فلوراید

مانند هر دارویی، مصرف بیش از حد فلوراید می‌ تواند عوارض منفی ایجاد کند. ممکن است فرد با مصرف بیش از حد تصادفی یا تجویز دوز خیلی بالا، فلوراید زیادی دریافت کند. مسمومیت با فلوراید امروزه بسیار نادر است، اگرچه قرار گرفتن بیش از حد در معرض فلوراید ممکن است به استخوان‌ ها و دندان‌ های در حال رشد کودکان خردسال آسیب برساند. بسیاری از خمیر دندان‌ های کودکان حاوی فلوراید نیستند.

مصرف بیش از حد فلوراید می‌تواند باعث موارد زیر شود:

• لکه‌ های سفید روی دندان‌ های بالغ
• لکه و حفره روی دندان‌ ها
• مشکلات هموستاز استخوان
• استخوان‌ های بسیار متراکم که خیلی قوی نیستند

مصرف بیش از حد قرص‌ های مکمل فلوراید، می‌ تواند باعث موارد زیر شود:

• حالت تهوع
• اسهال
• خستگی
• تعریق بیش از حد
• و حتی مرگ

همیشه مکمل‌ های فلوراید را دور از دسترس کودکان نگه دارید.

آیا استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید ضروری است؟

مسواک زدن دو بار در روز بهترین راه برای از بین بردن پلاک از دندان‌ ها و لثه‌ ها است. نخ دندان کشیدن یا استفاده از پاک‌کننده‌ های بین دندانی برای رسیدن به سطوحی از دندان که مسواک نمی‌ تواند آن ها را بپوشاند، ضروری است. حرکت و اصطکاک مسواک زدن بسیار مهم است. فرد می‌تواند دندان‌ های خود را فقط با آب مسواک بزند، اما استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید و سایر مواد تمیزکننده، مزایای مسواک زدن را تا حد زیادی افزایش می‌ دهد.

فلوراید به طور طبیعی در بیشتر منابع آب وجود دارد، اما اضافه کردن مقدار کمی فلوراید به آب لوله‌ کشی به ویژه برای افرادی که دسترسی منظم به دندانپزشک ندارند مفید است. افراد می‌توانند فلوراید را از دو طریق دریافت کنند:

• به صورت موضعی از طریق خمیر دندان و درمان‌ های دندانپزشکی
• به صورت سیستمیک در آب و مکمل‌ های غذایی

بهتر است افراد فلوراید را هم به صورت موضعی و هم به صورت سیستمیک دریافت کنند. بنابراین، حتی اگر آب محلی هم با فلوراید غنی شده باشد، هنوز هم باید از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده شود.

۱۱ راه برای سالم نگه داشتن دندان‌ ها

رسیدن به دندان‌ های سالم نیاز به مراقبت مادام‌العمر دارد. حتی اگر به فردی گفته شده باشد که دندان‌ های خوبی دارد، بسیار مهم است که هر روز اقدامات لازم را برای مراقبت از آن ها و جلوگیری از مشکلات را انجام دهد. این خود شامل تهیه محصولات مراقبت از دهان و دندان مناسب و همچنین توجه به عادات روزانه فردی می‌ شود.

۱. رفتن به رختخواب بدون مسواک زدن ممنوع

بر کسی پوشیده نیست که توصیه عمومی این است که حداقل دو بار در روز مسواک بزنید. با این حال، بسیاری از افراد همچنان مسواک زدن دندان‌ ها را در شب نادیده می گیرند. اما مسواک زدن قبل از خواب، میکروب‌ ها و پلاک‌ هایی را که در طول روز جمع می‌ شوند، از بین می برد.

۲. مسواک زدن صحیح و اصولی

نحوه مسواک زدن نیز به همان اندازه مهم است؛ در واقع، مسواک زدن ضعیف تقریباً به اندازه مسواک نزدن بد است. باید وقت گذاشته شود و مسواک به صورت ملایم و دایره‌ای حرکت داده شود تا پلاک‌ ها از بین بروند. پلاک‌ های برداشته نشده می‌توانند سفت شوند و منجر به تجمع جرم و التهاب لثه (بیماری اولیه لثه) شوند.

۳. تمیز نگه داشتن زبان

پلاک می‌ تواند روی زبان افراد تجمع یابد. تجمع پلاک بر روی زبان نه تنها می‌ تواند منجر به بوی بد دهان شود، بلکه منجر به سایر مشکلات بهداشت دهان و دندان نیز خواهد شد. هر بار که دندان‌ ها مسواک زده می شوند، زبان نیز باید به آرامی مسواک شود.

۴. استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید

وقتی صحبت از خمیردندان می‌ شود، عناصر مهم‌ تری از قدرت سفیدکنندگی و طعم‌دهنده‌ها وجود دارد که باید به آنها توجه کرد. مهم نیست کدام برند را انتخاب می شود، فقط باید مطمئن بود که حاوی فلوراید باشد.

در حالی که فلوراید توسط کسانی که نگران تأثیر آن بر سایر حوزه‌های سلامت هستند، مورد بررسی دقیق قرار گرفته است، این ماده همچنان یکی از ارکان اصلی سلامت دهان و دندان است. دلیل این امر این است که فلوراید یک سد دفاعی پیشرو در برابر پوسیدگی دندان است. این ماده با مبارزه با میکروب‌ هایی که می‌ توانند منجر به پوسیدگی شوند، و همچنین ایجاد یک سد محافظ برای دندان‌ ها عمل می‌ کند.

۵. نخ دندان کشیدن

بسیاری از کسانی که مرتباً مسواک می‌ زنند، از نخ دندان کشیدن غافل می‌ شوند. نخ دندان کشیدن فقط برای گرفتن تکه‌های کوچک غذا که ممکن است بین دندان‌ ها گیر کرده باشند، نیست. نخ دندان در واقع راهی برای تحریک لثه‌ ها، کاهش پلاک و در نهایت کمک به کاهش التهاب در این ناحیه است. معمولاً یک بار نخ دندان کشیدن در روز برای بهره‌مندی از این مزایا کافی است.

۶. نادیده گرفتن مشکلات نخ دندان کشیدن

نخ دندان کشیدن می‌ تواند دشوار باشد، به خصوص برای کودکان خردسال و بزرگسالان مسن‌ تر مبتلا به آرتروز. باید به جای تسلیم شدن، به دنبال ابزارهایی بود که می‌ توانند در نخ دندان کشیدن کمک کنند.

۷. استفاده از دهانشویه

انواع تبلیغات، دهانشویه را برای سلامت دهان و دندان ضروری جلوه می‌ دهند، اما بسیاری از مردم از آن صرف نظر می‌ کنند زیرا نمی‌دانند چگونه کار می‌کند. دهانشویه از سه طریق کمک می‌ کند: میزان اسید دهان را کاهش می‌ دهد، نواحی سخت مسواک زدن در داخل و اطراف لثه را تمیز می‌ کند و دندان‌ ها را دوباره معدنی می‌ کند. دهانشویه‌ ها به عنوان یک ابزار کمکی برای کمک به ایجاد تعادل مفید هستند. در کودکان و افراد مسن، جایی که توانایی مسواک زدن و نخ دندان کشیدن ممکن است ایده‌آل نباشد، دهانشویه بسیار مفید است.

۸. نوشیدن آب کافی

آب همچنان بهترین نوشیدنی برای سلامت کلی بدن، از جمله سلامت دهان و دندان است. همچنین، به عنوان یک قاعده کلی، نوشیدن آب بعد از هر وعده غذایی توصیه می شود. این می‌ تواند به از بین بردن برخی از اثرات منفی غذاها و نوشیدنی‌ های چسبناک و اسیدی بین مسواک زدن کمک کند.

۹. مصرف میوه‌ها و سبزیجات

غذا های آماده راحت هستند، اما شاید وقتی صحبت از دندان‌ ها می‌شود، خیلی به درد نخورند. محصولات تازه و ترد نه تنها حاوی فیبر سالم‌تری هستند، بلکه بهترین انتخاب برای دندان‌ ها نیز به شمار می روند. به افراد توصیه می شود از سنین پایین‌ تر به فرزندان خود غذاهای سفت‌ تر و جویدنی‌ تر بدهند. بنابراین سعی شود از خوردن غذاهای بیش از حد له شده و فرآوری شده خودداری شود، از خرد کردن مواد غذایی به قطعات کوچک خودداری شود و سعی شود بیشتر از فک ها استفاده شود!

۱۰. محدود کردن مصرف غذاهای شیرین و اسیدی

در نهایت، قند در دهان به اسید تبدیل می‌شود که می‌ تواند مینای دندان را از بین ببرد. این اسیدها همان چیزی هایی هستند که منجر به پوسیدگی دندان می‌ شوند. میوه‌های اسیدی، چای و قهوه نیز می‌ توانند مینای دندان را از بین ببرند. اگرچه لازم نیست از چنین غذاهایی به طور کامل اجتناب شود، اما توجه به استفاده کمتر از آنها ضرری ندارد.

۱۱. مراجعه به دندانپزشک حداقل سالی دو بار

عادات روزمره برای سلامت کلی دهان و دندان بسیار مهم است. با این حال، حتی وظیفه‌شناس‌ترین افراد در مسواک‌ زدن‌ و نخ دندان‌کشیدن نیز باید مرتباً به دندانپزشک مراجعه کنند. حداقل، باید سالی دو بار برای جرم‌گیری و معاینه به دندانپزشک مراجعه شود. دندانپزشک نه تنها می‌تواند جرم‌ها را از بین ببرد و پوسیدگی‌ها را بررسی کند، بلکه می‌تواند مشکلات احتمالی را نیز تشخیص داده و راه‌حل‌های درمانی ارائه دهد.